بیداری آذربایجان: ماجرا از جایی شروع شد که مشکلات مردم روز به روز افزوده می‌شد، اما در این میان خبری از حضور احزاب دیده نمی‌شد. وقتی هم پرسیدیم برخی نظیر محمد علی وکیلی نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم درباره نقش احزاب در حل مشکلات امروز کشور بیان کرد که عمده شهرت احزاب به دلیل همدردی با […]
بیداری آذربایجان: ماجرا از جایی شروع شد که مشکلات مردم روز به روز افزوده می‌شد، اما در این میان خبری از حضور احزاب دیده نمی‌شد. وقتی هم پرسیدیم برخی نظیر محمد علی وکیلی نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم درباره نقش احزاب در حل مشکلات امروز کشور بیان کرد که عمده شهرت احزاب به دلیل همدردی با مشکلات مردم و در حقیقت فلسفه وجودشان فریادگری مشکلات مردم است. این ویژگی احزابی است که ریشه اجتماعی داشته و از پایین تشکیل و تبدیل به یک بازوی سیاسی شده‌اند.
وقتی صحبت از احزاب اجتماعی به میان آمد این صحبت محمدکاظم انبارلویی عضو حزب موتلفه اسلامی به ذهنمان رسید که به سازمان‌هایی تشکیل شده از مردم اشاره کرده و گفته بود که NGOها نوعی اجتماعات مردم نهاد هستند که در حوزه‌های اجتماعی بیشترین فعالیت را دارند و این برخلاف فعالیت احزاب است که بیشترین حوزه کاری‌شان در زمینه سیاست است. از همین رو نیز بر آن شدیم تا به جای احزاب سری هم به این سازمان‌ها زده و درباره مسئولیت و نحوه مدیریتشان در حل مشکلات مردم بیشتر بدانیم.
نگاهی به سازمانهای مردم نهاد
به نقل از برخی اسناد منتشر شده، واژه سازمانهای مردم نهاد یا همان «سمن‌ها» به معنای امروزی آن برای نخستین بار در سال ۱۹۴۵ ، یعنی زمانی که سازمان ملل متحد برای تفکیک بین سازمانهای متعددی که با آنها در ارتباط بود به کار برد؛ سازمانی که در شهریورماه ۱۳۹۵ در هیأت دولت به تصویب رسید و اینگونه تعریف می‌شود که نهادی غیر سیاسی و غیرانتفاعی بوده و با رویکردی اجتماعی توسط جمعی از اشخاص حقیقی به شکل داوطلبانه تشکیل و اداره می‌شود. سازمانهای خیریه در سراسر دنیا به عنوان یکی از سازمانهای مردم نهاد فعالیت میکنند که اهدافی مثل کاهش فقر یا تبعیض را در نظر دارند. نظام مندی خیریه ها می تواند فعالیت های آنان را اثربخش تر و مستحکم تر سازد.
سمن‌ها چگونه مجوز می‌گیرند؟
درباره چگونگی اخذ مجوز این سازمان ها هم حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا اینگونه توضیح داده است که در ابتدا بستگی به این دارد که نوع فعالیت‌شان به چه نحوی باشد، اما در کل باید از طریق وزارت کشور اقدام به اخذ مجوز کنند و بعد اگر در زمینه خاصی بخواهند فعالیت کنند برای مثال در زمینه انجمن‌های دوستی نیاز به مجوز وزارت خارجه دارند و یا اگر در زمینه فعالیت‌های خیریه‌ای بخواهند فعالیت کنند باید مجوزهای لازم را از نیروی انتظامی هم اخذ کنند.
وقتی سمن ها مظهر مهر به مردم می‌شوند
چند مثال خوب درباره NGOها
ناگفته نماند که اندونزی به عنوان بزرگ ترین کشور مسلمان، دارای احزاب و سازمان های اسلامی و دینی است که از بزرگ ترین این سازمان ها می توان به انجمن محمدیه و نهضت العلما اشاره کرد. این سازمان ها در شکل دهی و انسجام باورها و اعتقادات مسلمانان در قالبی مشخص نقش داشته اند.
به نام سمن ها، به کام دیگران
موضوعی که محمد کاظم انبارلویی هم به نحو دیگری به آن اشاره کرده و گفته است که بعضا شاهد بودیم که در پوشش سازمان های مردم نهاد و NGOها شبکه های جاسوسی دشمن نفوذ می‌کرده و از اینها به عنوان نوعی پوشش برای اهداف خائنانه خود استفاده می‌کردند.
موضوعی که البته کنعانی مقدم هم بر آن صحه گذاشت و گفت که عمدتا مشارکت مردم بالاترین عامل بقای این سازمان‌هاست و اگر بنا باشد که مردم در این سازمان ها حضور پیدا کنند و بعد اقداماتی خلاف عرف انجام دهند و اعضا مجبور به پرداخت هزینه آن باشند قاعدتا جذابیتی نخواهد داشت و از همین رو نیز مردم چندان رغبتی به فعالیت در این سازمان ها ندارند.
البته کارشناسان سیاسی با اشاره به این موارد راه حل هایی را هم پیشنهاد کردند، برای مثال کنعانی مقدم گفته که در ابتدا باید اهلیت افرادی که قرار است مجوز بگیرند ثابت شود و از نظر فعالیت‌ها کنترل شده و ارتباط‌شان با سازمانهای بین المللی هم به طور کامل روشن شود. عمدتا NGOها در سازمان ملل دارای کرسی‌هایی هستند که نظارتی محسوب شده و از اهمیت خاصی برخوردار هستند. اگر فرضا سازمان ملل بخواهد در زمینه ایران تصمیمی را بگیرد رجوع می‌کند به NGOهایی که در این زمینه کرسی‌های نظارتی دارند و عمدتا اینها مجموعه‌هایی هستند که دارای مواضع مخالف جمهوری اسلامی هستند.
انبارلویی هم تاکید کرد که در این زمینه باید نهادهای امنیتی هوشیار باشند و نگذارند که دشمن از این طریق و با این پوشش وارد شود؛ برای مثال معمولا سفارتخانه ها به بهانه کمک های فرهنگی از این اقدامات انجام می‌دهند که بستگی به هوشمندی دستگاه امنیتی کشور دارد.
در پایان باید گفت که به نظر می‌رسد NGOها یا همان سازمانهای مردم نهاد به منزله یک چاقوی دولبه فعالیت میکنند که هم می‌توانند ظرفیت خوبی برای حل مشکلات امروز کشور باشند و هم اگر رسیدگی خوبی به آنها نشود می‌توانند ابزار رسیدن دشمن به اهداف سودجویانه خود شوند./yjc
