فقدان نقشه راه مشخص در مدیریت منابع آبی استان!
فقدان نقشه راه مشخص در مدیریت منابع آبی استان!
بحران آب در کشور و به تبع آن، آذربایجان شرقی، اگرچه موضوعی نگران کننده و دغدغه ای عمومی به شمار می رود؛ با این وجود به نظر می رسد فقدان یک نقشه راه جامع و اصولی برای مدیریت این بحران و کاهش تنش آبی، اصلی ترین چالش و سردرگمی در این حوزه باشد.

اویاقلیق- سعید طریقتی: بحران آب در کشور و به تبع آن، آذربایجان شرقی، اگرچه موضوعی نگران کننده و دغدغه ای عمومی به شمار می رود؛ با این وجود به نظر می رسد فقدان یک نقشه راه جامع و اصولی برای مدیریت این بحران و کاهش تنش آبی، اصلی ترین چالش و سردرگمی در این حوزه باشد.
نباید فراموش کرد که اصل مدیریت و توزیع صحیح و بهینه آب و در کنار آن، صیانت از منابع آبی در کشور، با لحاظ اهمیت و اولویت های واقعی در این بخش، نقش بسیار مهم و موثری در جلوگیری از بحران و تنش آبی در کشور دارد.
متاسفانه آنگونه که بررسی ها نشان می دهد، توزیع و پراکندگی صنایع، به ویژه صنایع آب بر، نظیر فولاد در استان و مهم تر و تاسف بارتر از آن، اجرای خطوط دوگانه انتقال آب زرینه رود به تبریز در مسیر استقرار همین صنایع، یکی از بحث برانگیزترین تصمیمات مدیریتی دهه های اخیر به شمار می رود، اتفاقی که زمینه ساز سهم بری حداکثری صنایع متعدد از سهم آب شرب شهروندان تبریزی و دیگر شهرها و روستاهای واقع در مسیر شده است.
از سوی دیگر، تخصیص بحث برانگیز و عجیب آب با قابلیت شرب به صنایع، آن هم در شرایطی که می توان برای تامین و تخصیص آب مورد نیاز صنایع، از آب تصفیه شده فاضلاب نیز استفاده کرد، یکی دیگر از عوامل مهم و موثر در بروز بحران آب و تنش آبی موجود در استان است، موضوعی که گفته می شود، آب اختصاصی به صنایع، با بهایی بالاتر از آب شرب خانگی به فروش می رود و همین بالا بودن قیمت نیز، مانع از قطعی آب صنایع در مواقع بحران و کمبود آب است!
از سوی دیگر، بر اساس مطالعات و ارزیابی های صورت گرفته کارشناسی، تنها سه مجموعه صنعتی و تولیدی تبریز، شامل پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه تبریز، به اندازه یک شهر ۴۰۰ هزار نفری، یعنی معادل یک پنجم آب مورد نیاز شهروندان تبریزی را مصرف می کنند و این درحالی است که اگر نگاه انتفاعی و درآمدزایی در فروش آب به این قبیل صنایع کنار گذاشته شده و از آب تصفیه شده فاضلاب برای صنایع تخصیص داده شود، بسیاری از مشکلات بحران آب استان و تبریز قابل رفع خواهد بود.
عدم سرمایه گذاری کافی در بالابردن بهره وری آب کشاورزی، فقدان نظارت مستمر بر حفر چاه های غیرمجاز، عدم جلوگیری از رشد فزاینده ویلاسازی ها، عدم برخورد با صنایع پرمصرف در حوزه آبی، بی توجهی به نوسازی تاسیسات و تجهیزات زیرزمینی آب، عدم جلوگیری از آلودگی منابع آبی و ده ها دلیل و مورد دیگر به عنوان عوامل موثر در بروز تنش آبی و بحران کمبود آب به شمار می روند که تنها با تدوین و تصویب یک نقشه راه علمی، اصولی و هدفمند، بدون رعایت مصالح و منافع بین بخشی، قابل حل و مدیریت است!
علاوه بر این، اصلاح و تغییر الگوهای مصرف آب، نه برای شهروندان؛ بلکه برای صنایع و مصرف کنندگان عمده آب در استان یکی دیگر از راه کارهای کمک به مدیریت بهینه و اصولی منابع آب در استان به شمار می رود؛ راهکارهایی که به عینه می توان، هم بار هزینه ای و روانی مصرف آب را از دوش شهروندان بردارد و هم، مصرف کنندگان عمده آب، نظیر صنایع را اولا به سمت استفاده از منابع آب غیرشرب سوق دهد و ثانیا، نقطه پایانی بر ویژه خواری و زیاده خواهی این صنایع در حوزه منابع آبی استان باشد.