چرخ خیاطی هیچ عنصر قیمتی ندارد
بار اولی نیست که این شایعه شنیده می‌شود. آرش نصراللهی که از سال‌ها پیش با چرخ خیاطی و تعمیرات آن سر و کار دارد به یاد می‌آورد که ۱۵ سال پیش هم برخی مشتری‌ها با قیمت حدودی ۵ میلیون تومان که رقم کمی هم برای آن زمان نبوده، از او سراغ چنین چرخ خیاطی‌هایی را می‌گرفتند. او به «اعتماد» می‌گوید: «متاسفانه آدم‌های ساده به دام این شایعه‌سازان می‌افتند اما برای من عادی است چون از سالیان پیش چنین شایعاتی وجود دارد ولی کسی از خود نمی‌پرسد اگر سازنده، فلزی قیمت داشته باشد چرا باید آن را در چرخ خیاطی پنهان کند؟ قصه وجود طلا در کامپیوتر واقعی است، چون برای رسانه آن باید از طلا استفاده می‌کردند و هنوز هم در دستگاه الکترونیکی از آن استفاده می‌شود ولی چرخ خیاطی چیزی ندارد که نیاز به استفاده از جیوه یا فلز قیمتی برای آن باشد. کل قدمت چرخ خیاطی ۱۳۵ تا ۱۴۰ سال است و قدمت آن خیلی زیاد نیست که بگوییم قدمتی و قدیمی است.» نخستین چرخ‌های خیاطی اتوماتیک حدود ۸۰ سال پیش توسط بارتلمی تیمونیه در فرانسه اختراع شد ولی خیاط‌ها از ترس کساد شدن کارشان شبانه به خانه او حمله کرده و کارگاهش را آتش زدند تا اینکه در اواسط قرن هجدهم دوباره چرخ خیاطی در امریکا ساخته شد و به ثبت رسید. در زمان مظفرالدین شاه نخستین چرخ خیاطی به ایران وارد شد و استفاده از آن در میان ایرانی‌ها رواج پیدا کرد. «سری‌های اول چرخ خیاطی با چوب ساخته شده و بعد با چدن. سوزن آن هم که البته از جنس استخوان بوده و بعد فلزی شده است. چه آن زمان و چه حالا نیاز به هیچ عنصر قیمتی نداشته است. چرخ خیاطی یک قلاب دارد و یکسری مفاصل و مکانیسم برقی. قدمت آن هم به قدری نیست که بگوییم موتور آن به انرژی خاصی نیاز داشته است، بنابراین در ساخت آن از فلز خاصی استفاده شده است. ما یخچال و حتی تلویزیونی داریم که با نفت کار می‌کند ولی چرخی نداریم که با جیوه کار کند.» او که از دهه ۷۰ در کار چرخ خیاطی است، می‌گوید: حدود ۱۵ یا حتی بیشتر، چرخ خیاطی قدیمی با همین مشخصاتی که در آگهی‌ها گفته شده دارم، اگر می‌خواهید آنها را نهایتا یک میلیون و پانصد می‌فروشم. آگهی فروش چرخ خیاطی‌های قدیمی چند روز پیش دوباره در دیوار به جریان افتاد ولی سابقه آن خارج از مرزهای ایران است و قبلا در عربستان هم ریشه‌های آن دیده شده است. پلیس عربستان ۱۵- ۱۴ سال پیش تحقیقاتی را در این باره انجام داده و روزنامه سعودی گازت هم نوشته برخی خریداران حاضرند تا ۵۰ هزار دلار هم برای چرخ خیاطی قدیمی سینگر که حاوی جیوه قرمز است، بپردازند. آزمون تلفن همراه و کمک آن به کشف طلا و جیوه در عربستان هم خیلی جدی هم خریدار داشته است. به گفته حامد منزوی، نوه حاج عباس منزوی، مدیرعامل شرکت صنایع JUKI ایران این حرف‌ها دروغ است. او که به واسطه حرفه پدربزرگ از سال‌ها پیش با چرخ‌های خیاطی آشنا شده و حالا هم کلکسیون کاملی از چرخ خیاطی دارد به «اعتماد» می‌گوید: «این حرف‌ها جعلی و دروغ است، قیمت چرخ خیاطی در محدوده قیمتی نیست که درباره آن صحبت می‌شود. ارزش ذاتی چرخی که یک میلیارد قیمت گذاشته شده ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومن است و قیمت‌هایی که مطرح شده شبیه شوخی است.» او هم این را مطرح می‌کند که حاضر است برای اثبات جعلی بودن این حرف‌ها، چرخ‌های شناسنامه‌دار و بسیار نفیسی که در کلکسیون دارد را نه یک میلیارد که فقط صد میلیون تومان به شایعه‌سازان بفروشد. «جیوه قرمز چیست؟ با این حرف‌ها می‌خواهند بازار را داغ کنند وگرنه مگر در جدول مندلیف جیوه قرمز داریم، در این جدول فقط یک جیوه با نماد اچ.جی داریم که یک رنگ است و قرمز و آبی ندارد.»