بیداری آذربایجان: خودبیمارانگاری یا هیپوکندریا (Hypochondriasis)، نامی که شاید برای اغلب افراد تازگی دارد و معدود افرادی با آن آشنا هستند، اما واقعیت این است که این روزها کم نیستند افرادی که به دلیل وسواس فکری ناشی از بیماری کرونا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

خودبیمارانگاری یا هیپوکندریا (Hypochondriasis) , اصطلاحی روانشناسی و روانپزشکی است که برای شخصی به کار می‌رود که با وجود برخورداری از سلامت بدنی، همچنان خود را بیمار می‌داند. این در حالی است که اگرچه معاینات و بررسی‌های پزشکی کامل و همه‌جانبه، هیچ مشکلی را نشان نمی‌دهند، اما فرد خودبیمارانگار، با اطمینان کامل، به ابتلا به یک بیماری جدّی یا مرگبار معتقد است.

آیا شما جزء آن دسته از افرادی هستید که از ” خود بیمارانگاری ” رنج می‌برید، امّا نمی‌دانید که چه کار باید کنید؟

فاطمه کوهپایه زاده روانشناس، در رابطه با معضل خودبیمارانگاری و راهکار‌هایی به منظور مقابله با آن اظهار کرد: مبتلایان به اختلال اضطراب بیماری یا همان خودبیمار انگاری، افرادی هستند که به طور پیوسته نگرانند که مبادا به بیماری هولناکی مبتلا باشند یا در آینده به بیماری هولناکی مبتلا شوند. این در حالی است که شاید، اصلا هیچ نوع علائمی از بیماری در کار نباشد، امّا فرد حالات طبیعی بدن یا علایمی جزئی را نشانه بیماری‌های هولناک می‌پندارد و حتی اگر آزمایش‌های پزشکی او مشکل خاصی را هم نشان ندهد، باز هم فرد خیالش راحت نمی‌شود، چراکه خود بیمارانگار‌ها به خاطر سلامتی شان به شدت اضطراب دارند و با بروز هر گونه علائم جزئی فکر می‌کنند که این علائم حتما از بیماری هولناکی خبر می‌دهند.

وی بیان کرد: علائم جسمی حس شده شاید به قدری جزئی باشند که هیچ تداخلی در زندگی روزمره فرد ایجاد نکنند؛ اما انگار، همین اضطراب بیماری برای سلب آرامش خود بیمار کافی است و فرد با وجود برخورداری از سلامت بدنی، خود را بیمار می‌داند و اگرچه معاینات و بررسی‌های پزشکی کامل و چند جانبه هیچ مشکلی را نشان نمی‌دهند، امّا فرد خودبیمارانگار به طور قوی به ابتلا به یک بیماری جدی یا مرگبار معتقد است.

این روانشناس با اشاره به علائم فرد خودبیمارانگار تصریح کرد: فرد خودبیمارانگار دارای علائمی است که از آن جمله می‌توان به مشغولیت ذهنی زیادی که وی درباره ابتلا به یک بیماری جدّی دارد، اشاره کرد و نگرانی و نشخوار فکری بیش از حدّ این فرد، مورد دیگری است که به دنبال آن، ممکن است علائم جسمی وجود نداشته باشد و یا  علائم جسمی از حداقل شدت برخوردار باشند، اما فرد به دلیل وسواسیت فکری، آن را برای خود بزرگنمایی می‌کند که احتمال دارد با وضعیت موجود تناسب تداشته باشد.

کوهپایه زاده گفت: در این شرایط، فرد دارای سطوح بالایی از اضطراب نسبت به سلامتی خود است؛ به طوری که در ارتباط با وضعیت سلامتی خود، به راحتی  نگران می‌شود.

وی ادامه داد: فرد به انجام فعالیت‌های افراطی در مورد سلامتی خود می‌پردازد؛ به طوری که بدن خود را به منظور یافتن نشانه‌ای از بیماری به طور دائم بررسی می‌کند یا رفتار‌های اجتنابی نامتناسب دارد. به طور مثال؛ از رفتن به مطب پزشک اجتناب می‌کند که این مشغولیت ذهنی درمورد بیماری باید حداقل شش ماه ادامه داشته باشد.

این روانشناس افزود: افراد باید به منظور درمان مشکل خودبیمارانگاری اقداماتی انجام دهند که روان درمانی به ویژه رفتار درمانی شناختی می‌تواند روش درمانی موثری باشد، چرا که رفتار درمانی شناختی، به فرد در یادگیری مهارت‌های مدیریت اضطراب بیماری کمک می‌کند و او با این روش درمانی یاد می‌گیرد نگرانی هایش را از طریق روش‌هایی دیگر به جز انجام مکرر آزمایش‌های پزشکی یا پرهیز شدید از مراجعه به پزشک برطرف کند.

کوهپایه زاده بیان کرد: افرادی که دچار خودبیمارانگاری هستند باید بدانند که این اقدامات می‌توانند به  آن هاکمک کنند که از جست و جو‌های اینترنتی در مورد بیماری‌ها دست بردارند و بدانند که شاید در این جست و جو‌ها با اطلاعاتی روبرو شوند که هیچ ربطی به وضعیت خاص آن‌ها ندارند و فقط باعث سردرگمی و ایجاد اضطراب آن‌ها شوند و اگر هم علائمی نگران کننده در خود حس می‌کنند، باید در نوبت بعدی مراجعه به پزشک مطرح کنند.

وی گفت: این افراد باید انجام فعالیت‌های ورزشی را در برنامه خود قرار دهند و در فعالیت‌های گروهی شرکت کنند و خود را با فعالیت‌های کاری و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی سرگرم کنند و از مصرف مواد مخدر و روانگردان بپرهیزند و اگر در حال حاضر مصرف کننده هستند باید خود را برای ترک کردن آماده کنند.

این روانشناس ادامه داد: اگرچه خود بیمار انگاری ممکن است فرد مبتلا را حسابی آشفته کند، امّا گاهی اطمینان دادن اطرافیان در مورد بیمار نبودن فرد از لحاظ جسمی هم نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه در مواردی بدتر هم می‌کند که این موضوع باعث می‌شود معمولا خانواده فرد مبتلا هم تحت استرس قرار بگیرند. پس اگر شما دچار مشکل خودبیمارانگاری هستید و یا یکی از عزیزانتان از این موضوع رنج می‌برد با مراجعه به روانشناس و یادگیری راهکار‌های مقابله با این اختلال می‌توانید درمان شوید تا عملکردتان مختل نشود و به آرامش برسید./yjc