بیداری آذربایجان: خشک شدن دریاچه ارومیه به عنوان معضل زیست محیطی، یک مشکل فراملی بوده که تبعات آن می تواند زندگی میلیون ها انسان را مختل کند و علاوه بر نگرانی ساکنان و کشاورزان حوزه دریاچه، دغدغه کارشناسان جهانی نیز است.

خشکی دریاچه ارومیه و تبعات آن خطری برای میلیون ها ایرانی است و علاوه بر آسیب های جانی، منجر به مهاجرت ساکنان محلی و خالی شدن منطقه از انسان شود.

به دلیل خشکسالی، افزایش دما و تبخیر آب، افزایش سطح زیرکشت محصولات و افزایش مصرف آب کشاورزی، و به خصوص مدیریت ناصحیح در استفاده از منابع آب های سطحی و زیرزمینی، برآوردها نشان می دهد، در صورت ادامه روند فعلی و تشدید معضلات زیست محیطی دریاچه ارومیه، این دریاچه ارزشمند در آینده ای نه چندان دور به دریاچه ای مرده تبدیل شود.

بر این اساس با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید احیای دریاچه جزو وعده های اصلی این دولت بوده و بلافاصله عملیات احیا را با مطالعه کارشناسی و اجرای چند مرحله ای از جمله تغییر الگوی کشت و تزریق آب و کانال روبی این مسیر انجام داد و این اقدامات نه تنها دریاچه را از مرگ حتمی نجات داد، بلکه آن را احیا نموده و هم اکنون به سمت پایداری و ثبات حرکت می کند.

اهمیت حفظ و نجات دریاچه ارومیه نه تنها برای دولت و جامعه محلی مهم و حیاتی بوده بلکه جامعه جهانی نیز نگران خشک شدن آن و تبعات ناشی از این امر بود؛ به همین جهت در کنار کمک های دولت ایران، جامعه جهانی نیز بر این موضوع حساس شده و کمک هایی را انجام داده است. از جمله این کمک های جهانی می توان به آژانس همکاری های بین المللی ژاپن (جایکا) و دفتر پیشرفت و توسعه سازمان ملل اشاره کرد.

آژانس همکاری های بین المللی ژاپن از چند سال پیش برنامه هایی تشویقی از جمله تغییر الگوی کشت با مشارکت جوامع محلی و نیز تشویق و ترغیب زنان محلی برای راه اندازی کسب و کارهای منطبق بر فرهنگ بومی منطقه نموده است و براین اساس کمک های مالی و کارشناسی نیز اعطا کرده است.

سفیر ژاپن در جمهوری اسلامی ایران طی سفر دو روزه بازدید از دریاچه ارومیه و نیز مشاهده اقدامات انجام شده از جمله ایجاد باغ انگور مکانیزه و استفاده از روش آبیاری مدرن در این باغ و نیز مزرعه کاشت گوجه فرنگی و اعمال روش های علمی در این مزرعه و همچنین چند کارگاه خیاطی، عرق گیری (اسانس گیری) و رشته بری در جریان کارهای انجام شده قرار گرفته و از مشاهده تحقق اهداف ابراز رضایت نمود.

از اجرای طرح های حمایت از محیط زیست و کشاورزی محلی تشکر می کنیم

باغدار ملکانی که باغ یک هکتاری انگور آن با کمک های دولت ژاپن به شکل مکانیزه طراحی و ایجاد شده است، با تشکر از اقدامات دولت ژاپن به خاطر حمایت از کشاورزی ضمن صرفه جویی در مصرف آب و نیز کمک به بهبود حفظ محیط زیست منطقه و کشور، به خبرنگار ایرنا گفت: باغ انگور مکانیزه که با استفاده از متدهای به روز ایجاد شده است در منطقه نمونه است و با ایجاد این باغ ضمن بهبود معیشت به حفظ محیط زیست نیز کمک شده است.

منصور صادقیان خاطرنشان کرد: امیدوارم گسترش این سیستم در اکثر استان ها ضمن جلوگیری از هدر رفت آب که یک مشکل ملی در کشور است، باعث جلوگیری از مهاجرت ، ارتقای وضعیت زندگی در مناطق محلی و عدم انقراض نسل شود.

صادقیان در خصوص ایجاد باغ انگورش گفت: بهار سال ۱۳۹۸ عملیات اجرایی ایجاد باغ در متراژ ۷۰۰ متر مربع به صورت پایلوت با کمک کارشناسان شرکت تعاونی شروع شد و لوله های آب در عمق ۴۰ سانتی متر و به فاصله ۴۰ سانتی متر از بووته ها تعبین شد.

وی خاطرنشان کرد: به منظور اطمینان از آبگیری مناسب درخت مو، در هر آبیاری از میزان نفوذپذیری خاک نمونه برداری می کردیم و یک سنسور رطوبتی نیز به منظور اطلاع از رطوبت خاک در مزرعه نصب شده است.

باغدار ملکانی با ابراز رضایت از اجرای این طرح، گفت: با اجرای روش مکانیزه آبیاری و در کنار آن ترکیب کود به صورت مایع در آبیاری باغ، ضمن ارتقای کیفیت محصول و افزایش راندمان، جلوگیری از رویش علف های هرز، در مصرف آب نیز ۳۰ درصد صرفه جویی شده است.

صادقیان با بیان اینکه در روش آبیاری غرقابی علاوه بر هدر رفت آب، بیماری های قارچی در انگور نیز دیده می شود، خاطرنشان کرد: در روش آبیاری مکانیزه ضمن صرفه جویی در مصرف آب بیماری های قارچی نیز رفع شده و کیفیت محصول نیز افزایش یافت به طوری که سال گذشته یک خوشه چهار و نیم کیلو وزن داشت.

صرفه جویی ۵۰ درصدی آب در مزرعه گوجه فرنگی

کامران ابراهیمی صاحب مزرعه گوجه فرنگی نیز که مزرعه اش را با کمک های مالی جایکا و دولت ژاپن ایجاد کرده است با قدردانی از کمک های جهانی و ابراز رضایت از راه اندازی مزرعه، گفت: این مزرعه در راستای اجرای پروژه احیای دریاچه ارومیه تاسیس شده است که ۲ سایت اصلی در روستا داریم و در هر سایت ۲۰ کشاورز مشغول فعالیت هستند.

وی با بیان اینکه از طریق جامعه محلی کشاورزان با این طرح آشنا شدم، در توصیف ویژگی مزرعه اش خاطرنشان کرد: روش آبیاری مزرعه به صورت قطره ای است و کود دهی نیز مخلوطی از کود حیوانی و کود شیمیایی به صورت مایع انجام می شود.

ابراهیمی کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی مصرف آب را از مزایای اصلی این طرح برشمرد و گفت: همچنین اجرای این روش باعث بالا بردن راندمان تولید شده و در مقایسه با روش سنتی محصول مان دوبرابر افزایش یافته است و موعد برداشت نیز به صورت یکنواخت انجام می شود.

تغییر شغل از کشاورزی به خیاطی

طرح بعدی که در معیت سفیر ژاپن در ایران بازدید کردیم، کارگاه خیاطی زنانه با ۶ خانم خیاط بود که به گفته صاحب این کارگاه، با مشاوره و کمک دولت ژاپن به منظور احیای دریاچه ارومیه راه اندازی شده است.

فاطمه ع صاحب کارگاه خیاطی در تشریح راه اندازی این کارگاه به خبرنگار ایرنا گفت: قبلا به همراه شوهرم در زمین های اطراف دریاچه ارومیه به کار کشاورزی سنتی مشغول بودم که علاوه بر زحمت زیاد و درآمد کم، باعث هدر رفت بیشتر آب نیز می شد تا اینکه به کمک جامعه محلی و با راه اندازی صندوق خرد زنان روستایی به این شغل سوق یافتم.

وی با بیان اینکه در ابتدای شروع به کار آشنایی کمتری با خیاطی داشتم، افزود: جامعه محلی و صندوق زنان روستایی ضمن آموزش خیاطی روش هایی از جمله حسابداری و بازاریابی را نیز آموزش دادند و نیز یکی از چرخ های خیاطی اهدایی دولت ژاپن به این منظور است.

در کنار کارگاه خیاطی، ایجاد کارگاه رشته بری و عرق گیری توسط زنان روستایی از جمله کارگاه های حمایتی جایکا به منظور حفظ و احیای دریاچه ارومیه بود.

رضایت جامعه جهانی از اجرای موفق احیای دریاچه ارومیه

سفیر ژاپن در ایران در بازدید از طرح های اجرا شده برای احیای دریاچه ارومیه با ابراز رضایت از اجرای موفقیت‌آمیز طرح‌ها گفت: رسیدن این دریاچه به سطح ثبات، نگرانی‌های جامعه جهانی را برطرف کرد.

کازوتوشی آیکاوا در رابطه با طرح های آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا)  برای احیای دریاچه ارومیه، اظهار کرد: از رسیدن دریاچه به سطح پایدار خوشحال هستیم.

وی با اشاره به همکاری دفتر پیشرفت و توسعه سازمان ملل (یو. ان. دی. پی) برای احیای دریاچه ارومیه، گفت: آژانس همکاری های بین المللی ژاپن همکاری خوبی برای پایدار نگه داشتن دریاچه با سازمان ملل دارد و تغییر الگوی کشت و نیز حمایت از شغل های جانبی در کنار آن یک کار تکمیلی است.

آیکاوا با ابراز رضایت از مشارکت جوامع محلی و مهمان نوازی گرم روستاییان و به خصوص پشتکار زنان در حفظ محیط زیست و تغییر روش های معیشتی از کشاورزی به سمت خیاطی و شغل های محلی، گفت: با مشاهده تلاش و استقبال زنان روستایی از این طرح ها ما نیز مصمم به حمایت هستیم.

سفیر ژاپن با بیان اینکه به همین منظور بیش از ۱۰۰ سمینار موفقیت آمیز در ایران برگزار کرده ایم، خاطرنشان کرد: تا جایی که بتوانیم برنامه هایی از این قبیل را در سایر نقاط ایرا نیز اجرا می کنیم.

ستاد احیای دریاچه ارومیه طرح کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی دریاچه ارومیه را با عنوان یکی از بزرگترین طرح های بازگرداندن حیات به دریاچه ارومیه در دستور کار دارد.
هم اکنون سالانه ۷۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر حوضه آبریز این دریاچه مصرف می شود که بخش کشاورزی با مصرف ۸۷ درصد آن سهم بزرگی از این مصرف را از آن خود کرده است. / ایرنا