بیداری آذربایجان : سرزمین آذربایجان، از کهن ترین تمدن‌های ایرانی است که جایگاه استواری در تمدن باستانی ایران دارد. تبریز مرکز تاریخی این خطه، شهری است کهن که اولین نشانه های تاریخی آن به هشت قرن قبل از میلاد مسیح مربوط میشود؛ جایی که در کتیبه سارگن دوم پادشاه آشوری، از فتح آن یاد میشود. […]
بیداری آذربایجان : سرزمین آذربایجان، از کهن ترین تمدن‌های ایرانی است که جایگاه استواری در تمدن باستانی ایران دارد. تبریز مرکز تاریخی این خطه، شهری است کهن که اولین نشانه های تاریخی آن به هشت قرن قبل از میلاد مسیح مربوط میشود؛ جایی که در کتیبه سارگن دوم پادشاه آشوری، از فتح آن یاد میشود. به روایت تاریخ، آذربایجان در زمانهای بسیار دور مسکونی بوده و از فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و
صنعتی چشمگیری (به لحاظ واقع شدن بر سر راه جاده ابریشم) برخوردار بوده است، به گونه‌ای که دانشمندان باستان شناس، بافت قدیمی ترین فرش بافته شده (فرش پازیرک) را به این منطقه نسبت میدهند.
در زمینه علم و دانش نوین، فرزندان آذربایجان، طلایه‌داران پزشکی مدرن، کشاورزی مکانیزه، هوانوردی، راه و ساختمان سازی، ایجاد ضرابخانه، ایجاد نخستین کارخانه ها، نخستین شهرداری، تجارت نوین (نخستین اتاق بازرگانی)، نخستین شرکت سهامی عام و بالاخره نخستین مرکز خدمات سرمایه گذاری می باشند.
با توجه به جایگاه ویژه توسعه استاندارد گیاهان دارویی و معطر در جهان و تنوع فوق العاده این گونه ها درکشور و بخصوص منطقه آذربایجان، توجه ویژه به این امر و حمایت پایدار و مستمر، میتواند در تامین امنیت اقتصادی و بهداشتی و درمانی و اجتماعی استان و کشور نقش بسزایی داشته باشد. آذربایجان بنابر موارد ذکرشده ذیل، میتواند در پیشبرد اهداف و سیاستهای توسعه ای کشور و درآمدهای دانش بنیان و توسعه تجارت گیاهان دارویی و مشتقات آن سکاندار این امر در کشور باشد. این کار، با حمایت بیدریغ برنامه های کشوری، صددرصد امکانپذیر خواهد بود و ثمرات و منافع آن میتواند در کوتاه مدت و بلندمدت، در کشور و منطقه نمایان شود. از جمله مهمترین فاکتورهای توسعه، وجود ذخایر ژنتیکی هر منطقه و کشور می باشد؛ از این لحاظ آذربایجان شرقی سرآمد میباشد و از ۸۰۰۰ گونه گیاهی ثبت شده برای کشور، بیش از ۲۲۰۰ گونه در آذربایجان، شناسایی شده است. قابل توجه اینکه، از این تعداد بیش از ۵۵۰ گونه، قابلیتهای دارویی سنتی و علمی دارد و این امر مورد توجه مجموعه های علمی و صنایع و تجار است.
سازمان سیما ، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز بر حسب وظیفه و علاقه برای نقش آفرینی در این حوزه، با مشارکت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی با اهداف ذیل، اقدام به عقد قرار داد فاز اول احداث باغ موزه گیاهان دارویی و معطر ائل گلی تبریز نمود. عملیات اجرای این پروژه طی مراسمی در سال ۱۳۹۴ در ضلع شمال شرقی پارک بزرگ ائل گلی و جنب پارک اوتیسم برگزار شد و بعد از اقدامات زیرسازی و طراحی، از سال ۱۳۹۶ اقدامات کشت گونه های گیاهی دارویی و معطر انجام گردید.
از جمله مهمترین اهداف مورد نظر برای احداث این مجموعه عبارت بودند از :
بسترسازی برای توسعه زیر بنایی علوم گیاهان دارویی و معطر
احداث مجموعه آموزشی تحقیقی و ترویجی
ایجاد پارک سلامت و نمونه سازی برای توسعه
ایجاد مجموعه رایحه درمانی
احداث ژرمپلاسم زنده
کارگاه آموزشی کشت و توسعه و شناسایی گونه های دارویی و معطر
ایجاد پارکبازار و مجموعه نمایشگاهی ثابت مواد گیاهی در شمالغرب کشور
ایجاد مرکز مشاوره گیاهشناسی و گیاه درمانی
توسعه کاربری استاندارد مصرف دمنوشهای دارویی
بررسی و معرفی گونه های سازگار و شاخص دارویی معطر و زینتی برای کاربری در فضای شهری
ایجاد و توسعه مجموعه گردشگری علمی و به نوعی اکوتوریسم
بسترسازی برای توسعه رابطه کاری و علمی آموزشی با پارکهای ملی سایر کشور ها
این مجموعه علمی کاربردی با دانش فنی بکار رفته در احداث آن، دارای موفقیتهای ویژهای بود که به موادی از آن اشاره می گردد:
استقرار بیش از ۵۰ گونه در فضای بیش از ۳۰۰۰ متر مربعی موجود
معرفی ۵ گونه دارویی و معطر برای فضای سبز استان، با قابلیت ویژه و کاهش مصرف آب، رشد بالا، زیبایی در فرم رویش و گلدهی و راحت بودن تکثیر آنها
کشت و حفاظت از دو گونه آندمیک و انحصاری در داخل مجموعه ( قره قات و سنبله ارسبارانی )
بسترسازی برای رفع ابهامات و خطاهای رایج در بازار تولید و داد و ستد گیاهان دارویی
تولید بذر بیش از ۳۵ گونه، با هدف تشکیل بانک بذر و همیاری تحقیقات و تبادل بذر و کشت و توسعه
بازدید ارگانهای مختلف بخصوص اساتید و دانشجویان دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز –دانشجویان و اساتید دانشگاه تبریز- دانشکده کشاورزی گروه باغبانی – بازدید دانشجویان دانشگاه جامع علمی کاربردی – بازدید و برگزاری دوره برای کارشناسان پیمانکار سازمان پارکها – بازدید اساتید دانشگاه آزاد مرند – بازدید مسئولین و همکاران مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان – بازدید برخی از اعضای اتحادیه عطاران – بازدید مسئولین سازمان جهاد کشاورزی از جمله ریاست محترم سازمان – بازدید برخی از اعضا و ریاست شورای شهر تبریز – بازدید استاندار فرهیخته و تاکید برا ی حمایت و توسعه …..
برنامه های توسعهای مورد انتظار :
اجرای فاز دوم در مساحت بیش از ۳۰۰۰ متر، جنب مجموعه با کشت بیش از ۵۰ گونه دیگر بویژه، گونه های دارویی در حال انقراض و آندمیک
احداث مجموعه مشاورهای گیاهان دارویی و طب گیاه درمانی مشرف به پارک
برگزاری نمایشگاه پتانسیلهای علمی و تجاری گیاهان دارویی و معطر استان و شمالغرب کشور
احداث کافه گیاهان دارویی
احداث گلخانه گیاهان دارویی با هدف تولید و فروش و توسعه کاربرد گیاهان دارویی برای شهروندان
احداث دفتر ثابت آموزشی و مشاورهای شناخت کشت و تولید و نگهداری گیاهان دارویی .
آنچه که اتفاق افتاد!!
در نهایت این طرح عظیم مشارکتی که با تلاش محققان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابطع طبیعی استان در یک پروسه چهار ساله به بار نشسته بود و در تابستان سال ۹۸ مراحل تحویل قطعی آن به سازمان سیما و منظر انجام پذیرفت، با نهایت تعجب و تاسف مدیرعامل وقت سازمان جناب آقای دکتر برزگر جلالی صرفا بر اساس صلاحدید شخصی دستور به تخریب این مجموعه علمی و با ارزش استان و شمالغرب دادند و اکنون آنرا تبدیل به پیست دوچرخه سواری نموده اند. جای سوال اینجاست که جواب این اقدام غیر علمی وبی تدبیری صورت گرفته را در استان چه کسی خواهد داد؟!
با آرزوی توسعه پایدار و بهره مند
امیرحسین طالبپور – مجری پروژه
کارشناس ارشد منابع طبیعی – گرایش اکولوژی گیاهان دارویی
مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
