بیداری آذربایجان: در اواخر سال گذشته مجموعه پیگیری های موثری در زمینه معضلات زیست محیطی کارخانه کاوه سودا صورت گرفت. دادستان شهرستان مراغه ورود خوبی به این قضیه نمودند و فریاد تظلم خواهی روستاییان را شنیدند اما نمایندگان ارشد دولت در استان فقط گوش به دهان مدیران دستگاه های اجرایی داشته ودارند؛ یعنی اگر اداره کل محیط زیست استان بگوید کل مجموعه کاوه سودا مشکل زیست محیطی ندارد یعنی مشکل حل شده است و تمامی کشاورزان دشت حاصلخیز مراغه – بناب درغگو هستند!! خاک هایشان شور نمی شود، آب هایشان شور نیست و محصولات کشاورزی شان بهترین کمیت و کیفیت را دارد!!

جالب اینکه طبق مستندات به بیرون درز کرده از اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی در سال ۹۵، واحد نامبرده جزو آلاینده ها ارزیابی شده بود ولی در دقیقه آخر و موقع ارسال لیست به تهران اسم این واحد خط خورد! نمونه بردارهایی متعدد آزمایشگاه مرکزی حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی از چاه های مختلف منطقه نشان دهنده هدایت الکتریکی بسیار زیاد چاه های کشاورزی است که تاکنون بعلت فشار مدیران اجازه انتشار نیافته است! نماینده دفتر محیط زیست سازمان آب منطقه ای استان که وظیفه پایش چاه های آب کشاورزی منطقه با این دستگاه است، ادعا می کند که کشاورزان به طور عمدی چاه های خود را با ریختن نمک شور می کنند!! اما چرا انگشت اتهام همیشه باید به سمت ضعیف ترین قشر جامعه یعنی کشاورز باشد وکسی نمی تواند به مدیر عامل کارخانه بگوید بالای چشم ات ابرو است؟!

رهبری معظم انقلاب در تبیین گام دوم انقلاب بر جوانان انقلابی و مومن تاکید کردند که دچار روزمرگی نشوند و همواره مطالبه حق بکنند هرچند راه سخت و پر فراز و نشیبی در انتظارشان باشد. چند نفر متخصصی که در خصوص مسایل زیست محیطی کاوه سودا مطلب نوشتند همزمان توسط شرکت کاوه سودا و مدیر حفاظت محیط زیست استان تحقیر شدند! کسی نیست از جناب دکتر قاسمی بپرسد شما که همه ی کارشناسان به جز خودتان را بی سواد و فاقد صلاحیت علمی برای اظهار نظر می دانید چند مقاله معتبر علمی و پژوهشی وآی اس آی در زمینه آلودگی آب و خاک نگارش نموده اید؟! آیا بهتر نبود به جای بیسواد قلمداد کردن کارشناسان صاحب نظر، میزگردی تخصصی با حضور تمامی متخصصان و صاحب نظران حوزه محیط زیست و آلودگی آب و خاک برگزار می کردید و به تبیین مسایل اقدام می فرمودید؟!

در خصوص سایر مسایل مطروحه اگر اداره کل حفاظت محیط زیست یک برگ سند در خصوص سئوالات زیر دارد لطفا ارایه نماید :

اول: برکه های خاکی ترسیب و تبخیر پساب به ظرفیت ۸۰۰۰ متر مکعب است (۸ میلیون لیتر) در محوطه آن کارخانه (که عنوان لاگون بر آنها اتلاق می کنند!) مجوز قانونی نداشته و اقدام به احداث این برکه ها حتی با رعایت استانداردها ؛ بر اساس قانون حفاظت محیط زیست ، خلاف مقررات موضوعه و تخلف آشکار است. طبق اعلام نظر سازمان محیط زیست این لاگونها بایستی در کنار دریاچه اورمیه احداث شوند و بعد از تصفیه به دریاچه اورمیه رهاسازی شوند. سیلاب پسابی که در سال ۱۳۸۸ بر روی زمین جاری شد هم اکنون با لطایف الحیل به زیر زمین انتقال داده میشود!

دوم: دپو پسماند ویژه این کارخانه – که ۶۰ درصد پسماند ویژه استان است – در محوطه این کارخانه خلاف قانون است که حتی صدور مجوز برای اینکار اصلا امکان پذیر نمی باشد. اگر مجوز قانونی  کارگروه پسماند استان در این زمینه وجود دارد لطفا ارایه نمایند.

سوم : صدور مجوز برای دفن پسماند در «موسی دره سی» که توسط مدیرکل حفاظت محیط زیست فعلی استان صادر شده است در حدود اختیارات ایشان نبوده و حتما موضوع بایستی در کارگروه پسماند سازمان متبوع طرح شود که حتی طرح آن در کارگروه مذکور با نظر کارشناسی دفتر آب و خاک سازمان در تضاد است !

چهارم : تخلیه پساب در منطقه «قره چپق» بناب که در داخل حریم قانونی پارک ملی دریاچه اورمیه در حال انجام است نیز کاملا غیرقانونی و فاقد مجوزهای لازم است. اگر یکبرگ سند و مجوز در این زمینه وجود دارد ارایه نمایند.

پنجم : هیچگونه مجوزی برای توسعه ۳۰۰ هکتاری (محوطه کارخانه کاغذسازی که توسط مالکان این شرکت خریداری شده است و هم اکنون مورد استفاده قرار میگیرد از سوی سازمان محیط زیست صادر نشده است! و هر گونه فعالیت در آن محوطه بایستی دارای مجوز طرح توسعه باشد که اگر مجوزی صادر شده ارایه نمایند.

ششم:در خصوص اظهارات مدیرکل محیط زیست استان در خصوص پایش مستمر آلودگی این واحد به استحضار میرساند که بر اساس مدارک و اسناد متقن نتایج پایشها نشان دهنده استمرار آلایندگی این واحد میباشد. وجود هفت فقره اخطار در پرونده و نتایج جدیدترین آزمایشات انجام شده موید این ادعاست .

هفتم: این صنعت ذاتا آلوده بوده و تا اصلاح روش تولید از روش سُولوِی بلژیکی به روش هو چینی که از سال ۱۹۳۰ در جهان متداول است و احداث تصفیه خانه و رعایت کامل موازین و مقررات مربوط به حفاظت از محیط زیست ، آلودگی این کارخانه و اثرات فاجعه بار آن به هیچ وجه قابل کنترل نخواهد بود.

هشتم: مشخص فرمایند که در روش solvay که تصفیه را در لاگون ها انجام می دهند، آلاینده های کلرایدکلسیم چه سرنوشتی پیدا می کند؟ آیا این ماده از طریق لاگون های خاکی و مسیر انتقال به آبهای زیر زمینی نفوذ نمی کند؟

نهم: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ بررسی ﻧﻤﻮدارﻫﺎی اﺳﺘﻴﻒ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ، ماهیت ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﭼﺎهﻫﺎی اطراف کارخانه کاوه سودا ﺑﺎ ترکیب ﭘﺴﺎبﻫﺎی کارخانه کاوه سودا ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ و آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎیی را نشان می دهد و  ﻧﺘﻴﺠﻪ نشان دهنده ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺴﺎبﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺮ آبهای زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ است. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی داده ﻫﺎی ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﺗﺤﻠﻴﻞ  آﻣﺎری ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮه و روش ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ، ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻫﻴﺪروﺷﻴﻤﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ  آمده است! لذا اداره محیط زیست اعلام کند این پدیده ها را چگونه توجیه می کند؟

دهم: با توجه به اینکه اکثر لاگون های کارخانه به صورت خاکی بوده و با عنایت به سازندهای زمین شناسی منطقه، چه تضمینی بر عدم نفوذ محتویات آلوده داخل لاگون ها به آبهای زیر زمینی وجود دارد؟

یازدهم: افزایش یونهای سدیم کلراید وکلسیم و شوری خاک زمین های منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟ شما که ادعا می کنید کیفیت آب چاه ها در سالهای اخیر بهتر شده است!

دوازدهم: علت افزایش یونهای کلراید وکلسیم و سدیم و سولفات در نمونه های برداشت شده از چاه هایی که در ۲ کیلومتری محل لاگون ها می باشد، مخصوصا در آبهای چاه های کشاورزی روستای “خوشه مهر” که فاصله زیادی تا لاگون ها دارد به چه علت می باشد؟

سیزدهم: نسبت یونهای سولفات، کلراید، کربنات و بی کربنات در نمونه برداری ۵ ساله آب چاه های اطراف کارخانه کاوه سودا به چه ترتیبی است؟ برای شفاف سازی وضعیت، اسناد مربوطه از سوی آب منطقه استان منتشر شود!

سخن پایانی:

آب چاه گاوداری در فاصله ۲۳۰۰ متری لاگون های تخلیه پساب کاوه سودا با مختصات جغرافیایی ۶۰۶۲۹۶ و۴۱۳۰۳۸۷ دارای شوری بیش از ۲۰هزار میکرو موس بر سانتی متر که بسیار شور بوده و برای مصرف انسان و دام مضرر و در صورت آبیاری مزارع و باغات با این آب، ضمن شور شدن خاک، باعث نابودی عرصه های کشاورزی در دشت مراغه – بناب خواهیم بود.

در نهایت ضمن پیوست یک نمونه آب چاه آبیاری که در آزمایشگاه معتمد استان انجام و با توجه هدایت الکتریکی بیش از ۲۰ دسی زیمنس بر متر آن و غالبیت کاتیون وآنیون ها موجود درآن، امیدواریم دستگاه قضایی استان بتواند در احقاق حق هزاران نفر از کشاورزان مظلوم متضرر دشت حاصلخیز مراغه موفق باشد.