اویاقلیق- سیامک محمدی امناب: نمادها نقش بزرگی در القاء فرهنگ و اندیشه هر منطقه جغرافیایی و قوم و ملت دارند. نامگذاری از جمله کارهای نمادین است که باید آدرس دقیق وجه تسمیه خود باشد. فرهنگ و میراث معنوی جغرافیای انسانی باید در اولویت نامگذاری اماکن لحاظ گردد. حقیقت غیر قابل انکار در مورد فرهنگ اقوام […]
سیامک محمدی امناب/روزنامه نگار
اویاقلیق- سیامک محمدی امناب: نمادها نقش بزرگی در القاء فرهنگ و اندیشه هر منطقه جغرافیایی و قوم و ملت دارند. نامگذاری از جمله کارهای نمادین است که باید آدرس دقیق وجه تسمیه خود باشد.
فرهنگ و میراث معنوی جغرافیای انسانی باید در اولویت نامگذاری اماکن لحاظ گردد. حقیقت غیر قابل انکار در مورد فرهنگ اقوام ایرانی محوریت دین اسلام است. رژیم پهلوی در دوره سیاه حاکمیت خود به انحای مختلف سعی کردند جامعه ایرانی را از فرهنگ اصیل خود جدا کنند. زمانی با کشف حجاب بر چهره دینی فرهنگ این ملت پنجه کشیدند و
اوایل انقلاب گروهی از انقلابیون دو آتیشه سعی کردند اشتباه پهلوی را با اسلامی سازی همه چیز جبران کنند. اقدامات این گروه همه چیز را شامل می شد؛ از تلاش شان برای تغییر نام کرمانشاه گرفته تا تلاش برای دیوار کشیدن در داخل کلاس های دانشگاه بین دختران و پسران دانشجو!
البته تغییر رویه ناصواب پهلوی در نامگذاری امکان باید تصحیح می گردید و اقدام شایسته حاکمیت در تغییر نام خیابان ها به اسامی شهدا و یا نام های متبرک و امثالهم اقدام قابل دفاعی بوده و دارای ارزش است اما سوال اصلی اینجاست که اگر بنا بر تغییر نام ها به جهت نمادسازی دینی بوده است، چرا در مورد برخی اسامی شهرها که سابقا هویت پررنگ اسلامی داشتند حساسیت خاصی نشان داده نشد؟! بعبارت دیگر، چرا برای احیای نام های اصیل برخی مناطق حساسیتی نشان داده نشده است؟!
شهرستان بستان آباد در منطقه تاریخی اوجان قرار گرفته و تا ۲۰۰ سال قبل این جغرافیا بستان آباد نامیده نمی شده است بلکه به نام پرآوازه سابق خود یعنی «اوجان» شهره خاص و عام بود.
برخی از مورخین بزرگ از جمله حمد الله مستوفی تاسیس شهر اوجان را به بیژن پسر گودرز نسبت داده اند. شهر تاریخی و باستانی اوجان از جمله شهرهای مهم دوره ایلخانی (اقامتگاه تابستانی خاندان شاهی ایلخانی) که شهری کاملا اشرافی و سلطنت نشین و دارای موقعیت جغرافیایی استثنائی بخاطر قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و گلوگاه ارتباطی شهرهای مهم دیگر با تبریز بوده است.
از تاریخ نامگذاری اوجان به بستان آباد چندان اطلاعات دقیقی وجود ندارد برخی ها به دوران قاجار ربط داده اند اما مهم تر از تغییر نام این منطقه پرافتخار، تقلیل تاریخ شکوهمند و جامعه پیشرو در عرصه سیاست و فرهنگ اوجان به طبیعت زیبا و بستان گونه منحصر بفرد آن است.
وقتی یک منطقه تاریخی با یکی از هویت های جزئی خود معرفی می شود، طبیعتا سرمایه گذاری فرهنگی و اقتصادی حول همین ویژگی بستان گونه و سرسبز انجام می گیرد. اما وقتی آثار باستانی و تمدنی اوجان کشف می شود و قابلیت هویت سازی اوجان نه تنها برای اهالی مقیم بلکه برای شمالغرب ایران اسلامی تاثیر گذار و غرور آفرین خواهد بود چرا نسبت به احیای این نام بزرگ مطالبه عمومی مطرح نگردد؟!
از جهتی دیگر؛ آیا نام بستان آباد که هنوز هم از آن آثار تاریخی ذی قیمت استخراج می شود آدرس دقیقی برای نشان دادن عظمت نهفته در خاک آن است؟!
آیا نام اوجان( که در لغت به معنای محل باروی بلند نیرومند است) برای مورخین آشناست یا بستان آباد کنونی؟!
آیا برای صنعت توریسم سرسبز بودن بستان آباد جذابیت دارد یا هویت تاریخی ۲ هزار ساله اوجان؟!
آیا این هدیه خدادادی شایسته احیا نیست تا غرور لگد مال شده ما بخاطر تحقیر دشمنان بیرونی و بی کفایتی برخی مسئولین داخلی کمی التیام بخشد و انگیزه احیای تمدن شکوهمند اسلامی در ذهن و جان جوانان و دانشمندان مان شکل بگیرد؟!
سوال مهم تر این است که سابقا در کتابم (شناسنامه ی اوجان و پیرامون ) این موارد را با نگاهی دیگر مطرح کرده ام اما چرا برخی از دوستان به هر ضرب و زور که توانسته اند از احیای هویت تمدنی اوجان غفلت کرده اند؟! اگر بومی این منطقه اند چرا برای تغییر نام بستان آباد به اوجان تا به این حد سست و بی حال و لرزانند؟! فرهنگ تمدنی اوجان را محقر می دانند یا دلشان نمی خواهد اوقات برخی مرکزنشینان از تغییر مرکزیت فرهنگی از تهران به آذربایجان تلخ شود؟!
چرا با وجود داشتن چندین فرهنگ تمدنی در آذربایجان، الگوی جوانان ما فرهنگ چندپاره سایر مناطق باشد؟! چرا جوانان ما بقدری از هویت تاریخی خود جدا نگه داشته شوند که سفر به تهران را رمز موفقیت خود بپندارند و سرمایه گذاران بومی، داشته های خود را بجای تزریق درخاک حاصلخیز آذربایجان و اوجان شکوهمندش، در تهران که صرفا بخاطر پایتخت بودن جمعیت میلیونی را عامل اقتدارش کرده هدر کنند؟!
احیای نام اوجان می تواند یکی از نقاط آغازگر فروریختن دیوار تحقیر و بی هویتی فرهنگ آذربایجان باشد. اگر این نام احیا شود جوانان در موردش مطالبه خواهند کرد و پیران ما خاطرات نهفته در سینه هایشان که از گذشتگان به خاطر دارند بر زبان خواهند آورد. صنعت توریسم نسبت به این منطقه جذب شده و بخشی از تاریخ و هویت بومی ما احیا خواهد شد و همین امر چه بسا به احیای تمدن نوین اسلامی، آنگونه که رهبر انقلاب بدان اشاره کرده اند بیانجامد.
