به نقل از خبرگزاری ایرنا، مشاهدات و بررسی ها حاکی از این است که مزار “میرزاآقا فرشی” از شخصیت های برجسته سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آذربایجان و تبریز در دوران مشروطه به علت سهل انگاری مسوولان در وضعیتی نامناسب قرار گرفته و تبدیل به زباله دان شده است. این مزار در گورستان تاریخی امامیه تبریز واقع در انتهای […]
به نقل از خبرگزاری ایرنا، مشاهدات و بررسی ها حاکی از این است که مزار “میرزاآقا فرشی” از شخصیت های برجسته سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آذربایجان و تبریز در دوران مشروطه به علت سهل انگاری مسوولان در وضعیتی نامناسب قرار گرفته و تبدیل به زباله دان شده است.
این مزار در گورستان تاریخی امامیه تبریز واقع در انتهای محله لیلاوا قرار دارد. به دلیل خیابان کشی در ضلع جنوبی این گورستان در دهه ۱۳۷۰، آرامگاه این مشروطه خواه و چند تن از شخصیت ها و مبارزان دوران مشروطه از جمله خاندان فرشی، بیرون از محوطه کنونی افتاده اند.
در این میان، مزار میرزاآقا فرشی همراه با برادرش غلامحسین فرشی با قرارگیری در گودالی داخل بلوار مقابل ترمینال مرکزی تبریز حال و روز خوشی ندارد و تبدیل به زباله دان و محلی برای جولان معتادان شده است. مدیران فرهنگی و شهری آذربایجان شرقی و تبریز باید سریع ترین زمان ممکن به داد این اثر برسند و این محل تاریخی را ساماندهی کنند.
گورستان امامیه تبریز از جمله گورستان های محله ایِ شهر تبریز است که زمین آن به میرزا کاظم امامی تعلق دارد و در سال ۱۲۷۵ هجری شمسی توسط وی برای دفن اجساد مردگان وقف شده است. امروزه شخصیت های برجسته ای چون خاندان فرشی، میرزا عباسقلی واعظ چرندابی، آیت‌الله توتونچی غروی، میرزا حسین واعظ، دکتر غضنفرخان، ابراهیم خان قفقازچی، صمد بهرنگی و خاندان حائری ها در آن آرمیده اند.
بی توجهی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی و شهرداری تبریز باعث شده تا مزار چندین شخصیت برجسته مشروطیت از جمله میرزاآقا فرشی به فراموشی سپرده شود و حتا قسمتی از سنگ مزار آن بشکند.
حاجی میرزاآقا فرشی از تجار معتبر و قابل احترام تبریز در سال های نخستین جنبش مشروطیت بود که همراه با سایر مجاهدان راه آزادی، تلاش ها و فداکاری های فراوانی از خود نشان داد. وی در دوره اول مجلس شورای ملی از سوی مردم تبریز به نمایندگی انتخاب شد و از نمایندگان مهم و تاثیرگذار دوره اول مجلس به شمار می آمد که حتا در تهران نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. میرزاآقا فرشی در دوره های اول، دوم، ششم، هفتم، هشتم، نهم و دهم مجلس شورای ملی نماینده منتخب مردم بود و برادرش غلامحسین فرشی نیز در دوره یازدهم، دوازدهم و سیزدهم نمایندگی مردم تبریز در مجلس را بر عهده گرفت.
با توجه به رویداد تبریز ۲۰۱۸ که این شهر کهن را به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام معرفی کرده است، باید مدیران و مسوولان استانی و شهری فکری به حال ساماندهی مقبره ها و مزار شخصیت های برجسته سیاسی، مذهبی و فرهنگی شهر بکنند و اجازه ندهند این اماکن به دلیل سهل انگاری از بین رفته و چیزی از گذشته های پرافتخار برای نسل های آینده باقی نماند.
بدون تردید در گوشه و کنار تبریز کهن، شخصیت های ممتاز بسیاری آرمیده اند که یا اثری از آنها وجود ندارد و یا به علت نبود آگاهی و اطلاع دقیق از سوی نهادهای فرهنگی، غبار بی توجهی بر مزارشان نشسته است.
محمد فتحی، معاون میراث فرهنگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در این باره اظهار کرد:
این مجموعه اخیرا تحقیقاتی را پیرامون گورستان امامیه آغاز کرده تا نسبت به جمع آوری برخی اطلاعات به ویژه در خصوص شخصیت های برجسته آذربایجان که در این مکان آرام گرفته اند، اقدام کند.
وی افزود:
بر اساس اطلاعات اولیه، علاوه بر اینکه تعدادی از شهدای انقلاب مشروطیت در مکان کنونی گورستان امامیه و یا اطراف این محل دفن شده اند، آرامگاه برخی از شهدای مجاهد دوران اشغال تبریز به دست روس ها نیز در این مزارستان وجود دارد که شناسایی آنها در دستور کار میراث فرهنگی قرار گرفته است.
او به وضعیت کنونی مزار میرزاآقا فرشی و برادرش در گودالی وسط بلوار ضلع جنوبی گورستان امامیه، اشاره کرد و گفت:
متاسفانه در سال های گذشته بی توجهی هایی نسبت به ساماندهی این محل صورت گرفته است، که در تلاشیم تا با ساماندهی و مقبره سازی، این محل را به حالت آبرومندانه ای تبدیل کنیم.
فتحی، کمبود اعتبارات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را دلیل اصلی معطل ماندن طرح ساماندهی قبور شخصیت های مشروطه و مجاهدان اشغال تبریز توسط روس ها دانست و هزینه اقدامات اولیه برای ساماندهی و تنظیف مقبره های خاندان فرشی و حائری را ۵۰۰ میلیون ریال برآورد کرد.
امروزه گورستان های قدیمی در شهرهای مهم جهان بخشی از هویت تاریخی مردمان آنها به شمار می روند و دولت ها برای معرفی شان، به عنوان خانه ابدی شخصیت های برجسته، به گردشگران می کوشند. گورستان پرلاشز پاریس (Père Lachaise Cemetery) و نوودویچی (Novodevichy Cemetery) مسکو از جمله مقاصد مهم گردشگران است و مدیران شهری و فرهنگی این شهرها تمهیدات ویژه ای برای آراستگی این مکان های تاریخی در نظر گرفته اند.
کهن شهر تبریز قدمت تاریخی بالای چهار هزار سال دارد و در مسیر جاده ابریشم واقع شده است. به همین دلیل از زمان های دور تا به امروز، گورستان های فراوانی داشته که قدمت برخی از آنها مانند “دوه چی قبرستانی” به عصر آهن نیز می رسد. این گورستان ها توجه و همت نهادهای مربوطه را می طلبد تا حداقل در سال های آینده شاهد نابودی گورستان های موجود نباشیم که در آنها شخصیت ها، عالمان، مجاهدان و فرهیختگان بسیاری خفته اند.
