مصرف پلاستیک در ایران ۳ برابر بیشتر از میزان جهانی است و این موضوع خطری جدی برای محیط زیست کشور محسوب می‌شود. به دلیل استقبال بسیار زیاد مردم برای استفاده از این ظروف و افزایش صنایع مربوط به تولید ظروف یک‌بارمصرف، حجم زباله‌های انباشته‌شده در محیط زیست بسیار زیاد شده است.
این زباله‌ها قادرند صدها سال در محیط طبیعی باقی بمانند. بر اساس گفته‌های کارشناسان محیط زیست، ۲۵۰ تا ۵۰۰ سال طول می‌کشد تا پلاستیک‌ها تجزیه شوند و گاهی دیده شده که پلاستیک‌ها در اعماق دریا هم یافت شده‌اند. در واقع پلاستیک‌ها طوری در طبیعت رها شده‌اند که همه جا دیده می‌شوند.
بر اساس گزارش آژانس حفاظت محیط‌ زیست آمریکا، این کشور تنها در مدت یک سال تقریبا ۳۲ میلیون تن ضایعات پلاستیکی تولید کرده که فقط حدود ۹ درصد این مواد به چرخه بازیافت بازگشته است. این به آن معناست که عمده ضایعات پلاستیکی در محیط‌ زیست رها می‌شوند. وضعیت سایر کشورها نیز در این زمینه چندان بهتر نیست. بر اساس مطالعات صورت‌گرفته، حدود ۴درصد از تولید نفت در جهان صرف تولید مواد پلاستیکی می‌شود که رقم قابل توجهی است. در واقع تولید پلاستیک در جهان مستلزم مصرف ۶۰ تا ۱۰۰میلیون بشکه نفت در هر سال است.

مصرف ادامه‌دار پلاستیک
مصرف ظروف پلاستیک و یک‌بارمصرف در جامعه آن‌قدر بالاست که مردم به استفاده از آنها عادت کرده‌اند. گویی کیسه‌های نایلونی و پلاستیک‌ها جزو جدانشدنی زندگی ما شده‌اند.
در حال حاضر تعداد کارخانه‌های تولید پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف کم نیست. استقبال مردم برای استفاده از چنین ظروفی موجب شده که این دست از کارخانه‌ها همچنان به فعالیت ادامه دهند و زنجان نیز از این قاعده مستثنی نیست. اقدامات فرهنگی زیادی توسط شبکه‌های اجتماعی و سازمان های مردم نهاد برای ترغیب شهروندان به استفاده نکردن از پلاستیک انجام شده است، اما روزی نیست که از کیسه‌های نایلونی استفاده نکنیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در گفت وگو با همشهری در این خصوص اظهار می‌کند: برای اینکه مردم را به استفاده نکردن از ظروف یک‌بارمصرف و کیسه‌های نایلونی ترغیب کنیم، اقدامات فرهنگی زیادی انجام داده‌ایم. مثلا در ایام عزاداری با کمک شبکه‌های اجتماعی سعی کرده‌ایم به این هدف خود برسیم.
«سید رضا موسوی» با اعلام این که برای کم‌ کردن مصرف ظروف یک‌بارمصرف نیاز به همت ملی است، می‌گوید: شهروندان باید به این موضوع توجه کنند که می‌توانند به جای کیسه نایلونی از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنند و به این ترتیب میزان مصرف آن را کاهش دهند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سپس به مکانیزم‌های ترکیبی در این مورد اشاره می‌کند و می‌افزاید: در این روش می‌توان قیمت پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف را بالا برد تا به راحتی در دسترس افراد قرار نگیرد. وی ادامه می‌دهد: هدف از اجرای این روش کاهش مصرف پلاستیک و مصرف آن صرفا در مواقع ضروری است.
موسوی در ادامه با اشاره به این که برای فرهنگسازی در خصوص کاهش مصرف پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف نیاز به گذشت زمان داریم، ادامه می‌دهد: این کار نیاز به همگرایی ملی دارد و همه مسئولیت‌ها در این خصوص بر عهده محیط زیست نیست. وی همچنین تاکید می‌کند که آمار شفافی در خصوص میزان مصرف پلاستیک در استان وجود ندارد.
موسوی در پاسخ به این سوال که آیا محیط ‌زیست در زمینه ارائه مجوز به شرکت‌های تولیدکننده پلاستیک سخت‌گیری قانونی دارد یا نه، می‌گوید: چنین شرکت‌هایی در زمینه تولید مشکل زیست‌محیطی ندارند. مشکل از جایی شروع می‌شود که این ماده تولیدی به دست مصرف‌کننده می‌رسد و همین مسئله با سلامت عمومی مردم سروکار پیدا می‌کند.
بنابراعلام کارشناسان محیط زیستی هر خانواده ایرانی روزانه ۳ کیسه پلاستیکی استفاده می کند که با احتساب داشتن حدود ۲۰ میلیون خانوار در ایران، روزانه ۶۰میلیون، ماهانه یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون و سالانه بیش از ۲۰ میلیارد کیسه پلاستیکی در کشور مصرف می شود.
تحقیقات کارشناسان نشان می دهد: با مصرف نکردن یک کیسه پلاستیکی درهفته هر خانواده ایرانی، می‌توان از مصرف حدود ۸۱۶ میلیون کیسه پلاستیکی در سال جلوگیری کرد بنابراین رسیدن به این نکته نیاز به فرهنگ سازی دارد. استفاده از ظروف یکبار مصرف که بخش زیادی از زباله تولید شده در دنیا را به خود اختصاص می دهد، دستاورد زندگی شهرنشینی است که در سراسر دنیا سالانه شاهد افزایش مصرف آن هستیم. آمارها نشان می دهد روزانه۳/۵میلیون تن زباله در دنیا تولید می شود که سهم ایران در این میان ۴۰ هزار تن در روز یعنی۱/۱۵صدم درصد زباله دنیا است.

مشکلات زیست ‌محیطی زنجان
از موسوی در خصوص مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی در زنجان سوال می‌کنیم. پاسخ می‌شنویم که در حال حاضر خشکسالی یکی از مهمترین مسائل زیست‌محیطی استان به شمار می‌رود. موسوی توضیح می‌دهد: با توجه به افت سفره‌های زیرزمینی شاهد خشکی مراتع و پوشش گیاهی و از بین رفتن زیستگاه‌ها در استان خواهیم بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در ادامه می‌گوید: معادن برای استان فرصت محسوب می‌شوند، اما اگر مدیریت صحیحی در این زمینه انجام نشود، شاهد خطرات زیست‌ محیطی خواهیم بود. وی می‌افزاید: باید صاحبان این صنایع به تکنولوژی جدید در این خصوص مجهز شوند و خام‌فروشی در معادن رخت بربندد. در حال حاضر پسماندهای روی یکی از معضلاتی است که با آن دست به گریبانیم.
موسوی اظهار می‌کند: استاندار طی بازدیدی که از این مناطق کرده است، دستور راهکارهای اجرایی را برای مدیریت پسماندها داده‌اند که امیدواریم این مشکل به زودی رفع شود.

راهکار چیست؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در مورد مدیریت پسماندهای سرب و روی توضیح می‌دهد: در حال حاضر ۵ میلیون تن پسماند در شهرک صنعتی روی وجود دارد که برای مدیریت آنها ۲روش وجود دارد. در روش اول انتقال آنها مطرح می‌شود و در روش دوم تثبیت آنها.
«سید رضا موسوی» ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه انتقال این مقدار پسماند کاری سخت به نظر می‌رسد، کارشناسان تثبیت را پیشنهاد می‌دهند.
وی می‌افزاید: وجود پسماندها و منتقل شدن ذرات معدنی به روان‌آب‌ها خطر زیست‌محیطی در پی دارد. همچنین گردوخاک در این منطقه موجب آلودگی می‌شود که پیشنهاد کارشناسان این است که با زیرسازی محوطه و تثبیت ارتفاع دپو بر این مشکل فائق آییم.
۷۳۱۲/۸۰۶۸
دریافت: حسن اکبری** انتشار دهنده:اسماعیل جهانبخش