“چله گئجه سی” آیینی فولکلوریک در ایران زمین بخصوص در آذربایجان است و هر قوم و منطقه ای آداب و رسوم خاصی در رابطه با این شب دارند اما با توسعه ی تکنولوژی و فناوری و وقوع یکسان سازی فرهنگی، خیلی از اقوام سنت های شیرین خود را به فراموشی سپرده اند. حمید سفیدگر شهانق […]
“چله گئجه سی” آیینی فولکلوریک در ایران زمین بخصوص در آذربایجان است و هر قوم و منطقه ای آداب و رسوم خاصی در رابطه با این شب دارند اما با توسعه ی تکنولوژی و فناوری و وقوع یکسان سازی فرهنگی، خیلی از اقوام سنت های شیرین خود را به فراموشی سپرده اند.
حمید سفیدگر شهانق صاحب کتاب “آیین های شب یلدا در ایران” در گفت و گو با ایسنا با اشاره به فلسفه ی سنت شب یلدا گفت: در تمام فرهنگ ها شب و تاریکی قوه ی شر و روز و روشنایی نماد خیر است و با توجه به اینکه شب یلدا بلندترین شب سال است، مردم در اقدامی نمادین با خویشان خود دور هم جمع شده و به جشن و سرور می پردازند تا این شب طولانی را با دور هم بودن و برگزاری مراسم های شاد کننده کوتاه تر کنند.
وی ادامه داد: شب یلدا شبی است که فقط یک دقیقه از شب اول دی ماه بلند تر است و آن فقط بهانه ای است برای دور هم جمع شدن؛ چرا که مردم ایران در گذشته همواره دنبال بهانه برای برگزاری جشن و مراسم های شادی بودند و این طور نبود که مردم حتی در دور هم نشینی های شب یلدا هم درگیرد اینترنت و گوشی باشند.
این مدرس دانشگاه در خصوص سنت ها و آداب و رسوم این شب گفت: کوراوغلی خوانی یکی از مراسم های شب یلدا در بین آذربایجانی ها بود؛ به طوری که از اول پاییز افراد با خویشاوندان و همسایگان دور هم جمع می شدند و فردی به عنوان نقال قصه های کوراوغلی را می خواند که گاه برخی از قصه ها پنج شب و حتی بیشتر به طول می انجامید.
وی اضافه کرد: آن زمان امکانات مثل امروز گسترده نبود که بتوانند میوه ها را تا فصل زمستان نگه دارند اما خوراکی هایی چون خرما، سنجد، گردو، مویز، پشمک سنتی چغندر، انواع شیرینی ها بخصوص اَردَک که خمیر سرخ شده حاوی گردو بود، از جمله موارد مورد استفاده ی مردم بود.
سفیدگر خاطر نشان کرد: در قدیم نیز مثل امروز برای تازه عروسان تحفه ی شب یلدا می بردند که فلسفه ی آن نیز انجام صله ی رحم با فامیل تازه بوده است اما آن زمان این مراسم خیلی ساده تر برگزار می شد و این طور نبود که حتما طلاهای آنچنانی در بین هدیه ها خریداری شود و شاید برخی به شیرینی و چند متر پارچه بسنده می کردند.
وی همچنین اظهار کرد: در آذربایجان معمولا دو مراسم چله (چله ی کوچک و چله ی بزرگ) برگزار می شد و مردم در هر دو مناسبت دور هم جمع می شدند و نقل های شفاهی، چیستان ها، بایاتی و … که توسط بزرگان نقل می شد، رونق بخش این مراسم ها بود.
