در ماه مبارک رمضان و به ویژه با آغاز روز اول الی آخر این ماه ضیافت الهی، بازار تبریز حال و هوای دیگری پیدا می‌کند. بر همین اساس فقط کافی است در این لحظه‌ها سری به بازارچه‌ها، تیمچه‌ها و سراهای، بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان بزنید.

به سخن دیگر، اینکه اگر این روزها گذرتان به این بازار بیافتد، با جمعیت انبوه و قابل توجه مردمی مواجه می‌شوید، که برای خرید مایحتاج ماه ضیافت خدا آمدند، از این رو در گشت و گذارهاى میدانى با خریداران و فروشندگان در این بازار هم به نظر می‌آید، با وجود گذشت بیش از یک هفته از ماه مبارک رمضان، اکثر کالاهای مورد نیاز مردم در این بازار به وفور در اختیار است و کمبودی آنچنانی هم در زمینه عرضه کالا، احساس نمی‌شود.

* بازار تبریز؛ در تب و تاب ضیافت میهمانی خدا

با این حال، آنچه در این زمینه اهمیت دارد، جنبش و جوش مردم، برای خرید و کسب و کار در این بازار، از این ماه از سال است، که هر رهگذری را به تعجب وا می‌دارد. بر همین اساس، دلیل علت این همه فعالیت در این ماه را از مردم و به ویژه صاحبان مغازه در بزرگ‌ترین و نخستین بازار مسقف جهان که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، جویا شدیم، که همگان بر این باور بوده‌اند، قرن‌هاست این بازار در این ایام از ماه پررونق می‌شود.

این ویژگی مهم ماه مبارک رمضان را نشان می‌دهد، که همیشه و در همه حال این ماه برای مسلمانان جهان، ماه پرخیر و برکت بوده و هست، که نمود بارز آن را می‌توان در این بازار به عینه مشاهده و درک کرد. با این وجود در گزارش میدانی هم، ضمن صحبت با مردم و بازاریان به خوبی می‌توان به این واقعیت رسید که در ایام ماه رمضان این بازار رونق دیگری دارد، بطوریکه همه بازاریان در این ارتباط نیز متوفق‌القول هستند، و یک اصطلاح خوبی هم به کار می‌برند و آن اینکه،« الله برکت ورسین اوروجلوق آیی نا»، یعنی خدا برکت قرار بده به این ماه.

* ضیافت ناز و جلوه نیاز شهر اولین‌ها

از این مسائل که بگذریم، در مقابل سخن و نظر مردم در مورد تهیه کالاهای مصرفی‌شان اعم از انواع مواد خوراکی و خشکبار، از جمله مهم‌ترین آن‌ها در این ماه شامل برنج، روغن، شکر، چای، خرما و … در این بازار است، که به نوعی مردم از عدم نظارت کافی و به روز دستگاه‌های ذی‌ربط از این وضعیت بازار گله‌مند هستند.

بر همین اساس، اما مهم‌ترین سئوالی که این روزها پس از گذر از ازدحام جمعیت بزرگ‌ترین و نخستین بازار مسقف جهان به ذهن هر مخاطب می‌رسد، این است که اکثر مردم از عدم نظارت مسئولان و دست اندرکاران بر قیمت اجناس و گرانی برخی کالاها در بازار اظهار گله‌مندی می‌کنند و بر این باور هستند همه چیز به میزان قابل توجهی در بازار به مقدار انبوه و فراوان وجود دارد، ولی برخی کالاها با وجود نداشتن استانداردهای لازم، بسیار گران و بی‌کیفیت بوده و در این زمینه نیز نظارت کافی از سوی بازرسان صورت نمی‌گیرد.

* چند و چون خریدهای رمضانی مردم

با این وجود، در این ارتباط سخن مردم و خریداران بازار تبریز، با مسئولان و متولیان امر و دستگاه‌های ذی‌ربط تنظیم بازار و به ویژه با بازاریان شهر اولین‌ها این است، که «با آنها صادق باشند، درسته مردم برای خرید از این بازار به بازاریان اعتماد می‌کنند و در مقابل نیز بازاریان هم با تهیه اجناس خوب و با کیفیت و با قیمت مناسب می‌توانند، با برخورد خوب و راضی نگه داشتن مردم، بخشی از فشار زندگی قشر محروم جامعه را کاهش دهند»، بطوریکه خود بازاریان تبریز هم به این موضوع اعتقاد دارند، که همیشه و در همه حال، بخش عمده خریداران اجناس و کالاهای اساسی این بازار، معمولا از سوی طبقات محروم و متوسط جامعه صورت می‌گیرد؟

با این وصف، در گشت و گذاری با مردم در بازار می‌توان به این مسئله رسید، مردم در برخی از مواقع از سر ناچار هم که شده، وارد بازار می‌شوند و با وجود اینکه گلایه می‌کنند که قدرت خریدشان کاهش یافته، اما مجبورند، عمده مایحتاج زندگی خویش را از این بازار تهیه و خرید کنند.

در هر حال، از خرید برخی از کالاهای مردم در این بازار هم می‌توان به این نتیجه رسید، که برخی کالاها نیز که در ایام عادی سال شاید طرفدارانی برای خرید نداشته، در این ایام طرفداران زیادی پیدا می‌کند و همین امر موجب افزایش تقاضا شده و همچنین مسئله قابل تامل دیگر اینکه، این امر موجب سودجویی برخی از بازاریان را به دنبال داشته است.

* نظارت بر قیمت کالاها، شاید وقتی دیگر

البته ناگفته نماند در این میان، آنچه بیشتر شهروندان تبریزی و به ویژه خریداران کالا از بازار تبریز، را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد، نوع نگاه ساز‌و‌کارهای نظارتی، از سوی دستگاه‌های بازرسی است که به نظر می‌آید، در این ارتباط حق با مردم بوده است، به طوریکه در گشت و گذارهای میدانی با خریداران مردم از این بازار هم می‌توان به این واقعیت رسید و در این خصوص نیز مردم اعتقاد دارند که یک نوع کالا با همان نمونه با همان کیفیت در مغازه‌های مختلف با قیمت‌های مختلف به فروش می‌رسد، که این امر عدم نظارت مستمر و دقیق مسئولان را نشان می‌دهد.

در نهایت اینکه، حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، دولت در آستانه ماه مبارک رمضان اعلام کرد، هیچ گونه افزایش قیمتی شامل کالاهای اساسی مورد نیاز مردم در این ایام، نخواهد داشت و مایحتاج مردم در ایام رمضان به قیمت مناسبی توزیع خواهد شد. از سوی دیگر، در این زمینه برخی از اتحادیه‌ها به اعلام قیمت محصولات خود پرداخته و برخی از دستگاه‌ها و سازمان‌ها نیز از تخفیفات ویژه ماه رمضان خبر داده‌اند، البته آنگونه که مردم می‌گویند، در عمل این جوری نبوده و به نظر می‌آید، کمتر نمود آن را می‌توان در بازار تبریز مشاهده کرد.

* حلقه مفقوده دغدغه‌های اقتصادی مردم

بدین گونه، با این اوصاف در این زمینه، پای صحبت مردم که می‌نشینید، صحبت‌ها، حرف و حدیث‌های فراوانی درباره تنظیم بازار و تثبیت قیمت‌ها از سوی دولت می‌شود. یعنی اینکه در یک کلمه مردم، چندان اعتقادی به طرح تثبیت قیمت‌ها و بخشنامه‌های ممنوعیت افزایش قیمت کالاهای اساسی که این روزها توسط دولت مطرح می‌شود، ندارند.

مردم در این ارتباط اعتقاد دارند، اگر متولیان امر و به خصوص مسئولان سری به بازار بزنند، دغدغه‌های اقتصادی، قدرت خرید و مشکلات معیشتی مردم را درک و لمس می‌کنند، فقط کافی است، در این زمینه یک بار مسئولان دستگاه‌های ذی‌ربط برای خرید به بازار بروند، تا اینکه ببینند و قضاوت کنند، قیمت و وزن کالاهای اساسی مصوب آنها و به ویژه اوضاع اقتصادی و قدرت مردم چه تغییری کرده است.

* دستگاه‌های ذی‌ربط کمی دلواپس بهبود وضعیت زندگی و معیشت مردم باشند

به هر حال آنچه در این خصوص مهم است و مردم هم در این زمینه بر آن پافشاری می‌کنند، تشدید بر نظارت بر قیمت و کیفیت کالاهای پرمصرف در ماه مبارک رمضان در این بازار و سایر فروشگاه‌های شهر اولین‌ها است. پس در کل به نظر می‌آید، تشدید نظارت، افزایش گشت‌های سازمان‌های تعزیرات حکومتی و حمایت از مصرف کننده و تولیدکننده از جمله مهم‌ترین فاکتوری باشد، که شاید بتواند بازار این روزهای اقلام و کالاهای اساسی را کنترل کرد.

از سوی دیگر، حال پرسشی که این روزها بیشتر ذهن و فکر مردم را درگیر کرده است، نبود متولی واحد پاسخگو برای بازرسی و کنترل قیمت و کیفیت کالاها در بازار است، با این وجود پرسش‌های دیگری مطرح می‌شود، که از جمله اینکه در حال حاضر تنظیم بازار قیمت کالاهای اساسی و مواد غذایی بر عهده چه دستگاهی است؟ و در این خصوص چه نظارتی بر قیمت و کیفیت کالاهای پرمصرف در ماه رمضان وجود دارد؟ چرا برخی اصناف و بازاریان به عرضه محصولات معیوب، بی‌کیفیت غیر مرتبط روی می‌آورند؟

بنابراین، این مسائل از جمله مشکلات و درد و دل‌های مردم برای متولیان امر و دستگاه‌های ذی‌ربط است، که امیدواریم گوش شنوا و دستان توانمندی برای رفاه بیشتر حال مردم و به ویژه طبقه ضعیف و متوسط جامعه باشند.

^{_{نگارنده: موسی کاظم‌زاده}}