درک کاهش محبوبیت دولت روحانی نسبت به دو سال گذشته نیاز چندانی به نظرسنجی‌های علمی ندارد. همین‌قدر که در تاکسی و صف نانوایی و … به حرف کناردستی‌ها گوش دهید کافی است تا متوجه این تغییر باشید اما نکته قابل اهمیت‌تر این است که نارضایتی مردم در شرایط کنونی در چه عواملی ریشه دارد و دولت چگونه در مسیر رفع آن عوامل حرکت می‌کند.

برخی از رسانه‌های اصولگرا با تکیه‌بر نظرسنجی‌های انجام‌شده در این خصوص سعی دارند تا مهر تأییدی پای انتقادات خود به دولت بزنند و مجوزی از مردم برای ادامه موضع‌گیری‌ها علیه دولت بگیرند. نمونه آن این است که روزنامه کیهان نوشت «رسانه‌های حامی دولت نظرسنجی شرکت آی پز درباره قضاوت مردم نسبت به عملکرد روحانی را به‌طور ناقص منتشر کردند.»

بنا بر نتایج نظرسنجی مورد اشاره نسبت کسانی که عملکرد روحانی را در خرداد ۱۳۹۴ رضایت‌بخش می‌دانند با یک درصد کاهش به نسبت بهمن ۹۳، به ۴۸ درصد رسیده است. این رقم در آبان ۹۳ به میزان ۵۸ درصد بوده است. در مقابل میزان نارضایتی از ۲۷ درصد آبان ۹۳ و ۲۹ درصد بهمن ۹۳ به ۳۳ درصد در خرداد امسال افزایش‌یافته است.

آی پز، طی یک نظرسنجی تلفنی، نظر مردم را در مورد عملکرد رئیس‌جمهور در یک طیف پنج‌قسمتی موردبررسی قرار داده است. مطابق یافته‌های این نظرسنجی که طی روزهای ۶ تا ۸ خردادماه ۱۳۹۴ انجام شد، ۳۷ درصد از عملکرد رئیس‌جمهور «راضی» و ۱۱ درصد هم از عملکرد ایشان «تا حدی راضی» هستند. همچنین ۲۸ درصد از عملکرد رئیس‌جمهور «ناراضی» و ۵ درصد هم از عملکرد آقای روحانی «تا حدی ناراضی» هستند.

نتیجه این نظرسنجی و رشد نارضایتی بدنه جامعه نسبت به دولت به‌هیچ‌وجه مورد انکار نیست لذا اکنون‌که دولت یازدهم نیمی از عمر خود را سپری کرده است باید دید در فرصت باقی‌مانده چطور می‌تواند این نارضایتی را ترمیم کند؟

دولت در انتخاباتهای پیش رو می تواند جبران کند
حسن رسولی، عضو هیئت‌مدیره بنیاد باران گفت: بنده در مورد اعتبار و روایی نظرسنجی‌های انجام‌شده در این زمینه اطلاعی ندارم و به همین خاطر نمی‌توانم در مورد آن اظهارنظر علمی کنم اما جدای از بحث اعتبارسنجی این نظرسنجی‌ها، اگر فرض بر انجام دقیق آن و کاهش محبوبیت رییس‌جمهور باشد، باید بگویم که تا حدودی طبیعی است.

وی افزود: هر میزان که از دوره کاری و عمر دولت بگذرد، میزان محبوبیت آن متناسب با میزان موفقیت رییس دولت در عمل به شعارها و وعده‌های انتخاباتی‌اش؛ کاهش یا افزایش پیدا می‌کند لذا با توجه به اینکه رییس‌جمهور در حوزه سیاست داخلی عملکرد مطلوبی نسبت به اجرای تمامی تعهداتش نداشته است، این کاهش تا حدودی طبیعی است.

این کارشناس مسائل سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد: میزان این کاهش و پیامی که باید از آن دریافت کرد در جهت بازخورد گیری دولت و اصلاح مسیری که در پیش دارد؛ بسیار مهم است. اگر این آسیب‌شناسی صورت گیرد و جهت‌گیری دولت متناسب با توقعات رأی‌دهندگان به رییس‌جمهور مورد اصلاح و بازنگری قرار گیرد، امکان جبران مافات و برگردان این محبوبیت به ضریب قبلی وجود داد.

وی با تأکید بر اینکه عمده‌ترین عقب‌ماندگی دولت یازدهم در عمل به وعده‌های انتخاباتی در حوزه سیاست داخلی بوده است، گفت: سال ۹۴ از این حیث بسیار مهم است زیرا در هفتم اسفندماه، دو انتخابات مجلس خبرگان رهبری و شورای اسلامی دور دهم برگزار خواهد شد. چنانچه دولت و متولیان سیاست فعلی و مجریان امر انتخابات در مقدمه سازی و اجرای آن در جهت احقاق حقوق ملت و پاسداری از آزادی‌های مصرح در قانون اساسی – برای رأی‌دهندگان و انتخاب شوندگان – بکوشند و در حد و قواره مدیریت موفق ظاهر شوند؛ درنتیجه ارزیابی عملکرد دولت بسیار مؤثر است.

رسولی ادامه داد: انتخابات‌های پیش رو مهم‌ترین آزمون عملکرد دولت یازدهم در عرصه سیاست داخلی است و موفقیت در اجرای آن به شکل مورد انتظار علاوه بر اینکه کاهش محبوبیت کنونی را جبران می‌کند، می‌تواند موجب افزایش محبوبیت دولت نیز باشد.

وی تأکید کرد: وزارتخانه‌های کشور، اطلاعات، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، هیئت‌های اجرای و بازرسی انتخابات در چگونگی شکل‌گیری جایگاه عملکردی دولت و ارتقای سطح محبوبیت تعیین‌کننده هستند لذا اگر انفعال موجود در بخش سیاست داخلی تداوم یابد نتایج به‌دست‌آمده بسیار ناخوشایند خواهد بود.

دولت در فینال دو مسابقه بزرگ
حسین کنعانی مقدم، کارشناس مسائل سیاسی اصولگرا نیز در این خصوص به فرارو گفت: تجربه نشان داده است که اگر دولت‌ها در دو سال ابتدای فعالیت خود نتوانند به شعارهای و وعده‌های انتخاباتی خود عمل کنند، زمینه نارضایتی و ناامیدی در مردم ایجادشده و محبوبیت خود را از دست می‌دهند.

وی افزود: اگر دولت روحانی را مورد ارزیابی قرار دهیم؛ روشن می‌شود که دولت در بخش‌هایی نتوانسته به شعارهای خود عمل کند. البته این را نیز باید در نظر بگیریم که مردم نسبت به موانع و مشکلات پیش روی دولت حساس هستند و نسبت به آن نیز واکنش نشان می‌دهند.

این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: مردم با توجه به این موانع ممکن است به این نتیجه برسند که دولت تلاش کرده اما به خاطر مشکلات موجود موفق نشده است و یا به این نتیجه برسند که دولت در مسیر عمل به وعده‌های خود عمل‌نکرده است.

به گفته وی بر این اساس دولت روحانی هم جاذبه به معنی جذب آرا و هم دافعه به معنی ریزش آرا داشته است اما در یک معادله جبری به این نتیجه می‌رسیم که موازنه آن منفی است.

کنعانی مقدم در پاسخ به این پرسش که آیا امکان مثبت شدن این موازنه برای دولت در دو سال باقی ماند، فراهم است یا خیر؟ گفت: دولت اکنون در فینال دو مسابقه مذاکرات هسته‌ای با اعضای ۱+۵ و مسائل اقتصادی است لذا اگر در این دو فینال موفق باشد؛ بخشی از وعده‌های خود را محقق کرده و جایگاه خود را مستحکم‌تر می‌کند اما در غیر این صورت باعث می‌شود که مردم نسبت به عملکرد او با شک و تردید نگاه کنند.

وی افزود: به اعتقاد بنده اگر دولت بر توان ملی و قدرت مدرم تکیه کند می‌تواند فارغ از اینکه در مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسد یا نرسد؛ تحریم‌ها را خنثی کرده و مشکلات اقتصادی را تا حدودی حل کند لذا این بستگی به رویکرد دولت دارد که بر خروج از این گردنه حساس از چه شیوه‌ای بهره گیرد.