پولاد کریمی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: برنامه ریزی در هر کاری ابتدا نیازمند داشتن اطلاعات کافی در آن زمینه و حوضه است که با توجه به شرایط دریاچه ارومیه جمع آوری اطلاعات مربوط به منابع آبی این حوضه الزامی است.وی اظهار کرد: با حسابداری آب، مقدار آب موجود […]
پولاد کریمی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: برنامه ریزی در هر کاری ابتدا نیازمند داشتن اطلاعات کافی در آن زمینه و حوضه است که با توجه به شرایط دریاچه ارومیه جمع آوری اطلاعات مربوط به منابع آبی این حوضه الزامی است.
وی اظهار کرد: با حسابداری آب، مقدار آب موجود و میزان مصرف مشحص می شود، در واقع بسیار شبیه حسابداری مالی است، وقتی می خواهید برنامه ریزی مالی سال آینده را انجام دهید به یک سری اطلاعات احتیاج دارید، در واقع لازم است میزان درآمد، اینکه کجا و چه میزان هزینه شدند، چه اندازه سود به همراه داشته و چه مقدار ذخیره داشته اید و آیا از آن استفاده کرده اید یا خیر را در اختیار داشته باشید.
کریمی ادامه داد: همین ایده در قالب حسابداری آب در فضای آب و مصارف آن پیاده می شود، برای این که بتوانید برای مدیریت بهینه مصارف آب برنامه ریزی کنید احتیاج دارید که بدانید مقدار کلی آبی که دارید چقدر است؟ یا از آن قطره اول بارانی که می بارد تا حجمی که وارد دریاچه، رودخانه یا دریا می شود چه میزان است.
وی ادامه داد: نکته دیگری که باید بدانید میزان آبی است که به صورت بارش و جریان رودخانه وارد می شود و این که چگونه و در کجا مصرف می شود، آیا در بخش کشاورزی یا صنعت است، وقتی حوزه مصرف مشخص شد حال نیاز دارید که بدانید به چه میزان مصرف می شود.
این کارشناس آبیاری تاکید کرد: اینکه یک ایده کلی داشته باشید کافی نیست لازم است بدانید از این مقدار آبی که در کشاورزی استفاده می شود چه میزان در کدام شبکه آبیاری، در کدام شهرستان و به چه میزان در هر بازه زمانی مصرف می شود هم اینکه بدانید مقدار مصرف در فصول مختلف چقدر است.
وی گفت: این اطلاعات کلی، پایه ای برای شروع برنامه ریزی می شود، فرض کنید می خواهید مصارف را کاهش دهید حال اگر این اطلاعات را ندانید ممکن است برنامه ریزی هایی که انجام می دهید بر اساس اطلاعات و دانش محلی نباشد و این باعث می شود به نتیجه مطلوب دست نیابید.
وی اظهار کرد: این روش حسابداری آب در واقع نوعی بانک اطلاعاتی است که به صورت دوره ای به روز می شود و از یک روش استاندارد برای جمع آوری تمام داده ها استفاده می شود.
کریمی گفت: معمولا مشکلی که در زمینه داده ها وجود دارد نحوه چگونگی به دست آوردن آنها است، روش سنتی آن بسیار هزینه بر است چون نیازمند بازدید مزارع و اندازه گیری تک تک آنها است اما روشی که ما برای حسابداری آب به کار می بریم استفاده از تصاویر ماهواره ای و سنجش از راه دور است.
وی افزود: ماهواره های زیادی در اطراف جو زمین وجود دارد که به صورت ممتد و مداوم داده ها را جمع آوری می کنند و ما از این داده ها استفاده می کنیم و در نهایت به داده هایی در راستای میزان آب در دسترس و مقدار مصرف تبدیل می کنیم بنابراین دیگر نیازی به صرف هزینه زیاد برای انجام روش سنتی نیست، این اطلاعات با صرف هزینه کمتری در بانک اطلاعاتی حسابداری آب قرار می گیرد.
کریمی تاکید کرد: تمام این داده ها و اطلاعات بر اساس میزان مصرف آب اندازه گیری می شود، به عنوان مثال می بیند امروز در بخش کشاورزی چه میزان آب مصرف شده است و بر اساس همان برنامه ریزی صورت می گیرد.
وی به همکاری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو ) برای احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: قرار است میزان مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه در بخش کشاورزی تا ۴۰درصد کاهش یابد بنابراین وقتی داده های پایه از میزان آب موجود در حوضه و مقدار مصرف در اختیار باشد برنامه ریزی برای رسیدن به این هدف علمی تر و اصولی تر انجام می شود.
وی تاکید کرد: وقتی این اطلاعات در دسترس باشد برنامه ریزی نیز بر آن اساس انجام می شود و کارها طوری پیش می رود که این سرمایه گذاری زمانی و مالی به هدر نرود و به نتیجه مطلوب برسد.
کریمی با بیان این که حسابداری آبی که انجام می دهیم روش بسیار جدیدی است، گفت: در حال اجرای آن در کشورهای آفریقایی برای حوضه رود نیل و ولتا هستیم، در آسیا برای حوضه ایندوس انجام شده و اکنون در آسیای جنوب شرق در حال انجام برای حوضه مکونگ هستیم.
وی افزود: اما تفاوتی که پروژه حوضه آبریز دریاچه ارومیه با حوضه های دیگر دارد این است که جاهای دیگر با حوضه های آبی بسیار بزرگ کار می کنیم اما ارومیه در مقایسه با آنها حوضه کوچکتری است بنابراین به دقت بسیار بالاتری نیاز دارد.
محقق ارشد مدیریت آبیاری گفت: امکان موفقیت در اجرای آن بالا است اما باید به همان میزان کار با دقت بیشتری انجام شود و داده ها محلی در نظر گرفته شود.
*** همکاری فائو با ایران برای نجات دریاچه ارومیه
مهرماه سال گذشته تفاهمنامه ای میان سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمینه مدیریت منابع آب امضا شد، با امضای این تفاهمنامه قرار شد فائو به صورت تخصصی در زمینه مدیریت منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه همکاری کند و بر این اساس از آن زمان تاکنون نشست های مشترک متعددی برگزار شد.
فائو برای اجرایی کردن این برنامه از متخصصان داخلی و خارجی استفاده می کند، خروجی این تفاهمنامه چهار مولفه حسابداری آب، مدیریت خشکسالی، مدیریت آبخیزداری و معیشت کشاورزان و آموزش برای هر چهار مولفه است که باید تمام آنها به صورت یکپارچه اجرا شوند.
علمی ۹۰۱۴**
خبرنگار: کیمیا عبدالله پور* انتشار: محتشمی پور
