اویاقلیق: به روزهای پایانی سال «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نزدیک میشویم، شعاری که حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای سال ۹۵ ضمن نامگذاری این سال با عنوان «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل»، با اشاره به امیدها، فرصتها و تهدیدهای پیش رو تأکید داشتند تا از فرصتها به معنای حقیقی کلمه استفاده […]
اویاقلیق: به روزهای پایانی سال «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نزدیک میشویم، شعاری که حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای سال ۹۵ ضمن نامگذاری این سال با عنوان «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل»، با اشاره به امیدها، فرصتها و تهدیدهای پیش رو تأکید داشتند تا از فرصتها به معنای حقیقی کلمه استفاده و تهدیدها را نیز به فرصت تبدیل کنیم،به گونهای که در کشور در پایان سال تفاوتهای محسوسی پیدا شود و البته برای تحقق امیدها باید «تلاش»، «کار شبانه روزی» و «سعی و کوششی بی وقفه» انجام داد.
با این وجود در واقع یکی از دلایل اصلی نامگذاری سالها در ابتدای هر سال از جانب مقام معظم رهبری، مخاطب قرار دادن همه اقشار مختلف مردم و به ویژه دستاندرکاران، مدیران و مسؤولان عرصههای مختلف نظام در هر بخش، پست و مقام در عرصه مدیریتی جامعه است تا به این طریق ضمن ایجاد وحدت رویه بین سیستمها و واحدهای انسانی جامعه برای رسیدن به اهداف کلان تعیین و تبیین شده رهبر معظم انقلاب دست یابیم.
تحقق اقتصاد مقاومتی در استانها؛ چرا و چگونه؟
بر این اساس، باید توجه داشته باشیم نامگذاری همه سالها از سوی مقام معظم رهبری براساس نیاز روز جامعه و کشورمان تدوین و تعیین میشود که شاید در ظاهر بعضیها به عنوان کلیشه شدن نامگذاری سالها به نظر برسد و موجبات تفسیرها و تأویلهای متفاوتی در پیش رو داشته باشد ولی نکته مهم این است که همین عناوین نشان از اهمیتی دارد که عمل کردن به آنها میتواند عاملی در آبادانی و شکوفایی هرچه بیشتر کشور در عرصههای مختلف شود.
بنابراین آنچه در این خصوص مهم به نظر میرسد اینکه همه دستاندرکاران نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در جریان باشند که پیامهای نوروزی و نامگذاری سالها توسط رهبر معظم انقلاب نه تنها نمایشی و تشریفاتی نیستند بلکه نقشه راه ملت و مسؤولان نظام در آن سال نیز است.
حال این پرسش مطرح میشود که با وجود تأکیدات، فرمایشات و تذکرات رهبری در هر سال، چقدر مسؤولان و دستاندرکاران قوه مجریه، قوه مقننه و اجرایی در پیشبرد برنامههای خود به این مسائل توجه میکنند و فرمان رهبری را در مسیر تحقق آن قرار میدهند؟
آذربایجانشرقی پیشتاز اجرای اقتصاد مقاومتی رویا یا واقعیت؟
افزون بر آنچه گفته شد، در این راستا میخواهیم به نقش استانها و در رأس آنها به استان آذربایجانشرقی بپردازیم که به عنوان یکی از سه استان پایلوت اقتصاد مقاومتی تعیین شده است.
از این رو با توجه به منویان رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی و تاکید دولت یازدهم بر عملیاتی کردن آن، استان آذربایجانشرقی به همراه استانهای کرمان و لرستان به عنوان پایلوت اجرای اقتصاد مقاومتی در کشور انتخاب شد که در گزارش و تحلیلی میخواهیم به علت انتخاب این استان همچنین نگاهی گذرا به دستاوردها و پیامدهای آن داشته باشیم.
بر همین اساس به نظر میآید تدوین سند تدبیر توسعه استان آذربایجانشرقی برای عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی یکی از مهمترین فاکتورهای علمی انتخاب این استان به عنوان پایلوت اجرای اقتصاد مقاومتی در کشور بوده باشد. با این وجود ظرفیت دیگری در حوزههای مختلف نیز در این استان بوده که در ادامه گزارش به بخشی از آن خواهیم پرداخت.
تحقق اقتصاد مقاومتی در آذربایجانشرقی از طرح تا اجرا
بنابراین گزارش، مقام عالی استان در مورد علت انتخاب استان آذربایجانشرقی به عنوان پایلوت اجرای اقتصاد مقاومتی در کشور بر این باور است که اسـتان آذربایجانشـرقی نخستیـن اسـتانی در کشـور بوده کـه دارای یـک برنامـه بـا عنـوان سـند تدبیـر توسـعه اسـتان شـده کـه در فرآینـد تدویـن بـه سیاسـتهای اقتصـاد مقاومتـی ابلاغـی مقـام معظـم رهبـری توجـه و تبعیت شـده و سیاسـتهای دولـت تدبیـر و امیـد نیـز مدنظر تهیـهکنندگان قرار گرفته است.
پیشـتازی در تهیـه ایـن سـند و آمادگـی بـرای اجرایـی کـردن آن زمینهسـاز حرکتی شـد که اولاً روش برنامهریـزی هسـتههای کلیـدی در دسـتورالعملهای ابلاغـی برنامـه ششـم توسـعه بـرای تهیـه برنامـه توسـعه اسـتانها مـورد تاکیـد قـرار گیرد و متعاقـب آن نیـز اسـتان آذربایجانشـرقی از ابتـدای سـال ۱۳۹۵بـه عنـوان اسـتان الگـوی اجـرای اقتصـاد مقاومتـی در کشـور انتخـاب و معرفـی شده است.
حال با توجه به این سیاستهای راهبردی که در استان در خصوص عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی تدوین شده بود،ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی با آغاز فعالیت ۶ گروه تخصصی در این حوزه تشکیل میشود.
در واقع مهمترین ماموریت این ستاد نیز با توجه به منویات و ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی و به خصوص تاکید دولت شکل گرفته که بیدرنگ اقدامات درست در جهت جلب مشارکت گسترده همه نهادها و آحاد جامعه در کل منطقه کشورمان با توجه به ظرفیتهای موجود در هر استان و خطه در حوزه فعالیتهای اقتصادی برای دستیابی به رشد پویا و تحقق اهداف سند چشمانداز ۲۰ ساله بوده است.
آذربایجان در تب و تاب اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی
برخی کارشناسان، مسئولان و دستاندرکاران این حوزه تهیه و اجرای برنامه چهار سالهای با عنوان «هستههای کلیدی؛واقعیتها و تنگناهای استان» را در انتخاب استان آذربایجانشرقی به عنوان الگوی اقتصاد مقاومتی در کشور موثر بیان میکنند که این برنامه همزمان با ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی در نیمه دوم سال ۹۲ تهیه شده بود.
از دیگر رموز موفقیت و دستاوردهای اقتصادی آذربایجانشرقی به عنوان قطب اقتصادی- سیاسی منطقه شمالغرب میتوان به توسعه زیرساختهای اقتصادی،افزایش صادرات،جذب سرمایهگذار خارجی،کاهش نرخ بیکاری،تاسیس بیش از ۱۰۰ شرکت دانشبنیان در استان،تسریع در تکمیل یا واگذاری طرحهای نیمه تمام،رفع موانع مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم، مبارزه با قاچاق کالا، کمک به فعالیتهای بخش خصوص،اشتغالآفرینی و رونق تولید داخلی و … اشاه کرد که در گزارش دیگر میتوان در تحلیلی به پیامدها و نتایج آن پرداخت که چقدر این استان در این حوزهها موفق عمل کرده است.
با این وجود،دلایل دیگر انتخاب آذربایجانشرقی به عنوان یکی از سه استان الگوی کشوری در بحث اقتصاد مقاومتی را میتوان در انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸، احیای هنر- صنعت تاریخی فرش،چرم و کفش تبریز و به ویژه انتخاب تبریز به عنوان شهر جهانی فرش در سال ۲۰۱۶ جستجو کرد.
پا به پای آذربایجان در توسعه اقتصاد ملـی
در هر حال واقعیت این است که ســرزمین آذربایجــان از گذشــتههای دور به دلیــل دارا بــودن موقعیــت جغرافیایــی خاص خود پـل ارتباطـی ایـران بـا کشـورهای منطقـه قفقـاز و اروپـا بـوده اسـت همچنیــن قــرار گرفتــن ایــن منطقه در مســیر جــاده ابریشــم از گذشــتههای دور باعـث ارتقـای سـطح فرهنگـی،اجتماعـی،اقتصـادی و بازرگانـی آن شـده اسـت.
با این وجود برخی متخصصان و ناظران با بررسی ابعاد مختلف توسعه شاخصهای این استان بر این باورند هرچنـد این اسـتان در گذشـته موقعیـت قابل توجهـی در اقتصاد ملـی داشـته ولـی بـه تدریـج آن نقـش گذشته را کمرنگ کرده اسـت.
بـه طـوریکـه در فرآینـد صنعتـی شـدن و تولـد صنعـت در کشـور، اسـتان آذربایجانشـرقی یکـی از قطبهـای مهـم صنعتـی و محـل اسـتقرار واحدهـای صنعتـی بـزرگ هماننـد ماشینسـازی،تراکتورسـازی، پالایشـگاه و… بـود کـه بـا آخریـن فـناوریهـای روز و بـا مشـارکت سـرمایهگذاران خارجـی تاسـیس شـده بـود همچنیـن عـلاوه بـر آن قرار گرفتن اسـتان بـر روی مسـیر ترانزیت جـادهای و ریلـی،اسـتقرار گمرکهـای مهمـی چـون جلفـا، سـهلان و تبریـز در آن و نزدیکـی به گمـرک بـازرگان ظرفیـت بالفعـل رشـد و توسـعه اقتصـادی بـه ایـن اسـتان بخشـیده بـود، مضـاف بـر آن نقـش فـرا اسـتانی تبریـز بـه عنـوان مرکزیـت ارائـه خدمـات برتر و نویــن نیــز از جاذبههــا و توانمندیهــای آن بــه شــمار میرفــت.
فرجام سخن اینکه آنچه در این مورد مهم به نظر میرسد این است که همه دستاندرکاران نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در جریان باشند که پیامهای نوروزی و نامگذاری سالها توسط رهبر معظم انقلاب نقشه راه ملت و مسؤولان نظام در آن سال به شمار میروند.
از اینرو نامگذاری سال ۱۳۹۵ از سوی حضرت آیتالله خامنهای به نام سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل در دهه پیشرفت و عدالت نشان از حرکت رو به جلوی ملت ایران در عرصههایی همچون ایمان و معنویت، اقتدار و عزت منطقهای و بینالمللی، پیشرفت اقتصادی، چشمانداز امیدوارانه و همراه با پیشرفت،تحرک و ورزیدگی و حضور جهادی ملت ایران در عرصههای اقتصادی،فرهنگی،سیاسی و … در سالهای اخیر را تداعی میکند که در این ارتباط همه اقشار مختلف مردم و به ویژه مسئولان و کارگزاران نظام را موظف میکند با بهرهگیری از تمام امکانات مادی و معنوی،راههای میانبر را برای توسعه همهجانبه کشورمان در پیش بگیرند.
**********************
گزارش از: موسی کاظم زاده – فارس