کلانشهری به نام تبریز و چالشهای پیش رو
کلانشهری به نام تبریز و چالشهای پیش رو

تبریز با جمعیتی بیش از یک و نیم میلیون نفر به دلایل مختلف امروزه متحمل مشکلات عدیده یی است. تداوم، روند مشکلات سالیان گذشته و عدم چاره اندیشی مناسب، تبریز را به مراحل خطرناکی و بحرانی خواهد رساند. وی گفت تبریز دارای مشکلات بی شمار در ابعاد مختلف اجرایی، مدیریتی محیط زیست، اوقات فراغت، حمل […]

photo_2016-08-22_12-06-34تبریز با جمعیتی بیش از یک و نیم میلیون نفر به دلایل مختلف امروزه متحمل مشکلات عدیده یی است. تداوم، روند مشکلات سالیان گذشته و عدم چاره اندیشی مناسب، تبریز را به مراحل خطرناکی و بحرانی خواهد رساند.
وی گفت تبریز دارای مشکلات بی شمار در ابعاد مختلف اجرایی، مدیریتی محیط زیست، اوقات فراغت، حمل و نقل، ترافیک و غیره است لذا نمی توان مدعی بود که همه مشکلات این شهر در کوتاه مدت قابل حل باشد. لذا باید از میان مشکلات متعدد این شهر، اصلی ترین و قابل حل ترین آنها را شناسایی و در کوتاه مدت حل کند.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود به نظرم اصلی ترین مشکلات شهر تبریز عبارتند از:
● حمل و نقل و ترافیک
واقعیت آن است که تبریز نه براساس استانداردهای علمی ساخته شده است و نه بر آن اساس اداره می شود. هر روز هزاران ساعت از وقت شهروندان در خیابان های تبریز تلف می شود و علاوه بر اینکه هزینه های سنگین مادی به ملت و دولت تحمیل می شود، عواقب و پیامدهای روحی و روانی ناشی از ترافیک، غیرقابل محاسبه است. اینکه چگونه می توان از این معضل تبریز رهایی یافت جواب روشنی نمی توان به آن داد. لیکن تاکنون مدیران گذشته به راه های زیز آن هم به طور ناقص متوسل شده اند:
▪️ توسعه خیابان ها، اتوبان ها و بزرگراه ها
▪️ اتوبوسرانی
متاسفانه هیچ یک از راه های ذکر شده به نتیجه روشنی نرسیده است زیرا اولاً این طرح ها و راه حل ها تمام و کمال اجرا نشده است، ثانیاً مدیریت برخی از شهرداران گذشته کاملاً غیرعلمی و مبتنی بر نگاه اقتصادی بوده و لذا طی دهه ۷۰ الی ۸۰ متاسفانه استراتژی توسعه عمودی شهر بر استراتژی توسعه افقی آن ترجیح داده شد و نتیجه این سیاست فشردگی و تراکم شدید انسان و ماشین در خیابان های کوچک، محدود و… شهر شد.
● آلودگی هوا و محیط زیست
این مشکل متغیر و وابسته به مشکل اول یعنی ترافیک است. به هر میزان تردد خودروها در شهر تبریز سخت تر و امکان حرکت آسان و روان کمتر شود، آلودگی هوا و مشکلات روحی، روانی و جسمی آن برای شهروندان بیشتر خواهد بود لذا باید برای حل این مشکل تا حد ممکن:
▪️ ترافیک روان و ساده در شهر انجام شود.
▪️ خودروهای آلوده کننده، فرسوده و غیراستاندارد از حرکت در سطح شهر خودداری کنند.
▪️ تا حد امکان وسایل نقلیه عمومی آسان و راحت در اختیار شهروندان قرار گیرد تا آنها ترغیب شوند به جای استفاده از خودرو شخصی از خودرو عمومی استفاده کنند.
▪️ تجهیز ناوگان اتوبوسرانی و راه اندازی سریع مترو از ضروری ترین اقدامات برای حل این مشکل است.
▪️ سخت گیری در استفاده از خودروی شخصی در کنار تسهیل مناسب و دسترسی آسان به وسایل نقلیه عمومی.
▪️ برنامه ریزی برای اینکه هر شهروند بتواند در کوتاه ترین مسافت در محدوده زندگی خود به مایحتاج ضروری دسترسی پیدا کرده و از تردد بیهوده در سطح شهر خودداری کند.
▪️ ساخت و تجهیز پارک، فضای سبز در مناطق مرکزی و به ویژه در اطراف تبریز و ایجاد خیابان های مناسب برای دسترسی شهروندان به این مراکز.
▪️ ایجاد پارکینگ های طبقاتی و ارزان و امن در خیابان های مرکزی شهر.
● ساخت و سازهای غیرمجاز و غیراستاندارد
واقعیت آن است که ساخت و ساز در تبریز و اطراف آن غیراستاندارد و نامناسب است. نه اصول شهرسازی در آن رعایت شده و نه فرهنگ شهرنشینی و مذهبی در ساخت آپارتمان ها لحاظ گردیده است. در نقاط مختلف شهر اپارتمان های بی قواره و غیراستاندارد در خیابان های تنگ و محصور و بدون هیچ ضابطه و برنامه یی مشخص، ترکیب نامناسب شهر را رقم زده است.
در اطراف شهر تبریز، هر روز شاهد ساخت وساز غیرمجاز هستیم. پیاده روهای شهر به هیچ وجه برای رفت و آمد شهروندان مناسب نیست و هیچ کس از پیاده روی در شهر احساس لذت نمی کند.
مجموعه شورای شهر و شهرداری باید با انتخاب مدیران قوی و نواندیش در این بخش طی یک برنامه کوتاه مدت و ضربتی جلوی ساخت و سازهای غیرمجاز را شدیداً بگیرد و برای درازمدت نقشه مناسب شهرسازی را همراه با تمامی لوازم شهرنشینی مدنظر قرار دهد. توسعه افقی شهر را، با مکان یابی و دسترسی های مناسب ارتباطی در اولویت قرار دهد. مدیریت بحران شهری را همیشه و دقیقاً مدنظر قرار دهد و ترتیبات و امکانات لازم را پیش بینی کند.
● نظم عمومی و قانون پذیری امنیت عمومی
قاطعیت و برخورد قانونمند با متخلفین، احترام به حقوق شهروندان، مشورت گرفتن از مردم، ارتباط مستمر با آنها در رعایت قانون توسط مسوولان، مردم را بیشتر به قانون پذیری ترغیب می کند. برخی از سخت گیری های بی مورد نیز خود عامل تخلف از قوانین است. در اینگونه امور باید با مردم همکاری کرده و با اتخاذ تدابیر مناسب زمینه های بروز تخلف به حداقل کاهش یابد.
●اوقات فراغت و امکانات تفریحی
تخلیه فشارهای روحی و روانی ساکنین کلان شهرها چنانچه مورد بی توجهی قرار گیرد، زیان های بی شمار روحی و روانی فراوانی برای آنها به همراه خواهد داشت و حکومت به ناچار در سایر بخش ها باید هزینه های آن را بپردازد. لذا به نظر می رسد شهردار تبریز باید به نکات ذیل توجه جدی داشته باشد:
▪️ شهروندان در نزدیکی محل سکونت خود به فضای مناسب و امن مانند بوستان و اماکن ورزشی برای استراحت و تخلیه فشارهای روانی دسترسی داشته باشند.
▪️ در خارج از شهرها و در محدوده های ۲۰ تا ۴۰ کیلومتری بوستان، جنگل و مکان های مناسب برای استراحت شهروندان با امکانات مناسب تهیه شود و رفت و آمد شهروندان به این مکان ها امن و آسان باشد.
▪️ اماکن ورزشی برای شادابی و سلامت جسمی و روحی در همه نقاط شهر و با امکانات مطلوب و به نحوی آسان و بدون اعتذار وجود داشته باشند تا شهروندان به ویژه جوانان در اوقات فراغت به ورزش های مورد علاقه نظیر، مینی فوتبال، والیبال، بدنسازی و… دسترسی داشته باشند.
● مهاجرت و حاشیه نشینی در کلان شهرها
شهرنشینی و افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین و مهاجرت روستاییان به شهرها، محصول دولت مدرن، صنعتی شدن، رشد باسوادی، سیاست های اقتصادی، رشد جمعیت و… است. روند کلی جهانی به سمت افزایش شهرنشین و کاهش جمعیت روستانشین است. مهاجرت از روستا در استان ما، عمدتاً به تبریز است. عمده مهاجران، بیکار، فاقد مهارت و دارای سطح سوادی پایین هستند و اکثر آنها در امور خدماتی، ساختمانی، باغداری و کارگری مشغول می شوند.
بسیاری از این تعداد به دلیل پایین بودن سطح دستمزد در حاشیه شهرهای بزرگ و فاقد امکانات مناسب سکونت دارند. فاصله طبقاتی و تبعیض باعث تشدید فشارهای روحی و روانی بر این افراد شده و زمینه های ارتکاب جرم را افزایش می دهد. لذا، بیشتر تخلفات خشن، نظیر سرقت، بزهکاری، قتل و اعتیاد در حاشیه شهرهای بزرگ و تبریز رخ می دهد.
برای رفع یا حداقل مهار این روند اقدامات بنیادی در سطح دولت مورد نیاز است تا سیاست های متخذه در شهرداری و در هماهنگی با آنها به نتیجه مطلوب دست یابد.