آنچه از ظواهر امر پیداست ادبیات اقتصاد مقاومتی در جریان محاصره غزه از حدود سال ۲۰۰۵ بر سر زبان‌ها افتاد. در این مقطع که امکان صادرات محصولات کشاورزی در غزه وجود نداشت بحث تاب‌آوری و تقویت توان تولید داخل مطرح شد. در کشور ما هم اگر به ادبیات اقتصادی در اوایل انقلاب نظری داشته باشیم […]
آنچه از ظواهر امر پیداست ادبیات اقتصاد مقاومتی در جریان محاصره غزه از حدود سال ۲۰۰۵ بر سر زبان‌ها افتاد. در این مقطع که امکان صادرات محصولات کشاورزی در غزه وجود نداشت بحث تاب‌آوری و تقویت توان تولید داخل مطرح شد. در کشور ما هم اگر به ادبیات اقتصادی در اوایل انقلاب نظری داشته باشیم با عباراتی مثل خودکفایی یا خوداتکائی اقتصاد زیاد مواجه می‌شویم ولی مشخصاً بحث اقتصاد مقاومتی در ایران از حدود سال ۱۳۸۹ توسط مقام معظم رهبری مطرح شد و ایشان چندین سال است که توجه ویژه‌ای به امر اقتصاد کشور داشته و همواره با نام‌گذاری‌های اقتصادی برای هرسال اهمیت بحث اقتصاد و لزوم اجرای اقتصاد مقاومتی را به مردم و مسئولان گوشزد میکنند.
مقام معظم رهبری با آگاهی کامل از جنگ اقتصادی دشمن همواره تلاش کرده‌اند، به ارائه برنامه‌ها و الگوهای مناسب جهت مقابله با این فشارها بپردازند. ایشان معتقدند که یکی از راه‌های عبور از مقطع حساس و سرنوشت‌ساز کنونی جدی گرفتن اقتصاد مقاومتی است.
با تحلیل دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در مقوله راهبرد اقتصاد مقاومتی در قالب مفاهیم کلیدی ایشان نظیر تأمین رشد پویا و بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز بیست‌ساله، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی با رویکردی جهادی، انعطاف‌پذیر، فرصت ساز، مولد، درون‌زا، پیشرو و برونگرا، می‌توان زمینه‌های تحقق اقتصادی مقاومتی را در جامعه شناخت و بستر مناسب تحقق آن را معرفی و تبیین کرد؛ به‌طوری‌که وزیر کشور با اشاره به این مسئله که در سالهای گذشته وضعیت اقتصادی ما مبتنی بر فروش نفت بود و نتوانستیم آن‌چنان‌که باید و شاید به موفقیت اقتصادی دست پیدا کنیم؛ می‌افزاید: اراده ما در دولت بر این است که دستور مقام معظم رهبری را در رابطه با اقتصاد مقاومتی عملی کنیم چراکه معتقدیم اقتصاد مقاومتی از هر جنبه‌ای که موردبررسی قرار بگیرد قابل توجیه و تبیین است و عملی کردن آن به‌عنوان یک واجب شرعی و عقلی محسوب می‌شود.
به اعتقاد رحمانی‌فضلی، کشورهایی به قدرت ملی بالایی دست پیدا کرده‌اند که قدرت اقتصادی بزرگی را پشتوانه خود قرار داده و دارای یک اقتصاد مؤثر، مستحکم و بنیادی هستند.
رحمانی‌فضلی یادآور می‌شود: جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب بر ایستادگی و مقاومت تأکید داشته؛ بنابراین امروز لازم است برای افزایش این ایستادگی و قدرت‌پایه‌های اقتصادی کشور را بازسازی کنیم.
وی می‌گوید: رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمان بسیار حساسی بر مسئله اقتصاد مقاومتی تأکید کردند و ما وظیفه شرعی، عقلی و حکومتی خود می‌دانیم تا این دغدغه رهبری را برطرف کنیم.
اما رئیس‌جمهور هم اقتصاد مقاومتی را به معنای اقتصاد استقامتی دانسته و توضیح می‌دهد: ما باید مقاومت را ادامه بدهیم و اقتصاد مقاومتی به این معناست که تولید داخل را تقویت کنیم تا بتوانیم به رشد ۸ درصد مورد انتظار برسیم و نگذاریم بیکار در جامعه ما وجود داشته باشد.
حسن روحانی تأکید می‌کند: اقتصاد مقاومتی یعنی به‌جای شعار، برنامه‌ریزی و کارکنیم و اهداف چشم‌انداز را باقدرت ادامه بدهیم؛ چراکه دنیا می‌خواهد ما را در اقتصاد و سیاست منزوی کند ولی ما نباید بگذاریم؛ مقاومت و استقامت یعنی نقش بر آب‌کردن توطئه‌ها و نقشه‌های دشمن.
اقتصاد مقاومتی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
«اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که بتواند هم در برابر فشارهایی که از بیرون وارد می‌شود مقاوم و تاب‌آور باشد و هم بتواند در برابر شوک‌های واردشده به خود بازیابی و تعادل رسیده و به حیات فعال خود ادامه دهد.»
این تعریفی است که رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی از اقتصاد مقاومتی ارائه می‌دهد و می‌افزاید: اینکه در برخی مواقع اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد بسته تلقی می‌شود سوء‌برداشت است، بلکه اقتصاد مقاومتی تعامل فعالی با بیرون دارد و می‌تواند در مقابل مطالبات مردم و در شرایط مختلف رکود و رونق پاسخگوی نیازها باشد و الگوی توسعه کشور را از درون آن بروز دهد.
داود بهبودی تصریح می‌کند: یکی از شاخص‌های اقتصاد مقاومتی جوشش از درون و توان تعامل با فضای اقتصاد جهانی است؛ وقتی منافع طرفین درهم‌تنیده می‌شود و به هم پیوند می‌خورد موجب تقویت مقاومتی بودن اقتصاد و مانع تهدیدات و تخریبت و موجب ارتقای امنیت ملی می‌شود و ما باید با این رویکرد به ظرفیت‌های داخلی خود نگاه کنیم.
وی بابیان اینکه درون‌زایی، برون‌گرایی، عدالت بنیانی، دانش‌بنیانی و مردمی کردن اقتصاد از رویکردهای اساسی اقتصاد مقاومتی به شمار می‌رود، ابراز می‌دارد: مقاوم بودن در برابر تهدیدها و مخاطرات، توانمندی در استفاده از تحولات و اقتصادی دنیا برای پویایی رشد اقتصاد کشور، برخورداری از قدرت بالای برگشت‌پذیری به مسیر تعادلی جدید پیشرو بودن، جهادی بودن، انعطاف‌پذیری، مولد بودن و فرصت‌ساز بودن از دیگر ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی است.
این مسئول با اشاره به اقداماتی که در استان برای عملی ساختن راهبردهای اقتصادمقاومتی انجام‌گرفته خاطرنشان می‌سازد: در استان آذربایجان شرقی ایده اقتصاد مقاومتی بحث امروز و امسال نیست و اقدام و عمل به راهبردهای اقتصاد مقاومتی را از زمان روی کار آمدن دولت جدید آغاز کرده‌ایم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی می‌گوید: ما معتقد بودیم برنامه‌های پنج‌ساله‌ای که به شکل متعارف وجود دارد به دلیل وابستگی به بودجه‌های نفتی و شرایط اقتصاد رکودی و تورمی کشور پاسخگوی نیازهای توسعه‌ای نخواهد بود؛ بنابراین برنامه جدیدی با رویکرد هسته‌های کلیدی تنظیم کردیم که برای نخستین بار در کشور مطرح شد.
بهبودی اضافه می‌کند: از بهمن‌ماه سال ۹۲ که سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد، تدوین برنامه سند تدبیر توسعه آذربایجان را با رویکرد هسته‌های کلیدی آغاز کردیم و به دنبال جلب مشارکت فعالان بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و تشکل‌ها بودیم تا بتوانیم محورهای توسعه استان را شناسایی کنیم؛ با چنین رویکردی هسته‌های کلیدی استان را که محرک‌های توسعه استان به شمار می‌رفتند شناسایی و پروژه‌های اجرای آنها را از ابتدای سال ۹۴ آغاز کردیم.
چالش‌های موجود اقتصادی کشور و نقش اقتصاد مقاومتی در رفع این چالش‌ها
پس از تعریف درست و جامع اقتصاد مقاومتی که به‌روشنی می‌توان آن را از فرمایشات مقام معظم رهبری دریافت کرد حال باید به این موضوع پرداخت که در حال حاضر و با توجه به شرایط فعلی اقتصاد چه چالش‌هایی بر سر راه اقدام و عمل به راهبردهای اقتصاد مقاومتی وجود دارد و چگونه می‌توان این چالش‌ها را برطرف کرد؟
دراین ارتباط حسین پناهی، مشاور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه تبریز می‌گوید: اولین بحث اساسی در اقتصاد ما سیاست زدگی و شعارزدگی اقتصاد کشور است و به نظر من بسیاری از تحلیل‌هایی که در مورد اقتصاد مقاومتی ارائه می‌شود صحیح نبوده و رنگ و بوی شعار و سیاست زدگی دارد.
وی می‌افزاید: مسئله دوم این است که اقتصاد ما در دهه‌های گذشته به‌شدت متکی به درآمدهای نفتی بوده و درآمدهای نفتی هم متکی به قیمت نفت و قیمت نفت هم یک متغیر برون‌زای غیر سیاست‌گذاری است. یعنی این متغیر در دست ما نیست و متأسفانه در سالهای گذشته به‌شدت نوسان داشته و این نوسانات مخل برنامه‌های توسعه اقتصادی بوده است.
مشاور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی ابراز می‌دارد: اولین دلیلی که ما را به اجرای اقتصاد مقاومتی وامی‌دارد همین خنثی‌سازی آثار مخرب نوسانات قیمت نفت است. نکته دوم اینکه در طول چند سال گذشته آثار تشدید تحریم‌ها در اقتصاد ما نمود داشته و موجب شده مجبور شویم مواد اولیه و واسطه‌ای را از طریق دلالان و واسطه‌ها با چندین برابر قیمت وارد کشور کنیم و طبیعی است که این مسئله بر اقتصاد کشور ضربه وارد آورده است.
پناهی یادآور می‌شود: ضرورت دیگر اقتصاد مقاومتی شرایط اقتصاد داخلی کشور مثل تورم شدید تا مرز ۴۰ درصدی، بیکاری و تعطیلی واحدهای تولیدی است به‌طوری‌که در استان آذربایجان شرقی نیمی از ۱۰ هزار واحد تولیدی دارای پروانه در سالهای گذشته کاملاً تعطیل شدند و اگر به این شدت به قضیه ورود نمی‌یافتیم تعطیلی واحدها به ۷۰ تا ۸۰ درصد هم می‌رسید.
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه تبریز تصریح می‌کند: در حال حاضر سیستم مالی و پولی و نظام مالیاتی کشور بسیار ناکارآمد بوده و گریز مالیاتی به‌شدت در ادبیات اقتصادی ما شایع است. فرار مالیاتی و فساد اداری که ناشی از عدم بهره‌وری و کارایی واحدهای اقتصادی و عدم مدیریت بهینه مدیران اقتصادی است موجب بروز نا اطمینانی بین بخش خصوصی و دولتی شده که درنتیجه آن مشارکت بخش خصوصی ما به‌شدت کاهش‌یافته است.
پناهی ادامه می‌دهد: این معضل یکی از دلایل اساسی اهمیت به جایگاه و ضرورت حضور توانمند بخش خصوصی در اقتصاد ایران است. اگر دقت داشته باشیم خواهیم دید که در چندین مورد از ۲۴ ماده سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری تأکید مؤکد بر مشارکت بخش خصوصی است و این‌زمانی تحقق می‌یابد که بخش خصوصی خود را متعلق به اقتصاد و اقتصاد را متعلق به خود بداند.
نقش بخش خصوصی در تحقق اقتصاد مقاومتی
به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی برای اینکه اقتصاد مقاومتی به معنای واقعی آن تحقق یابد، باید کار مردم به خود مردم واگذار شود و بخش خصوصی به معنای واقعی آن رونق گیرد و به حرکت پرنشاط خود ادامه دهد.
دراین‌ارتباط رئیس انجمن مدیران صنایع آذربایجان شرقی تبیین می‌کند: ما متأسفانه بعد از انقلاب تمام انرژی خود را روی بانک‌ها و کارخانه‌ها دولتی متمرکز کردیم و در حال حاضر حدود ۸۰ درصد اقتصاد ما دولتی است. بدیهی است هرقدر دولت بزرگ و وبال گردنش زیاد باشد بهره‌وری و راندمان پایین خواهد آمد و طبیعتاً مدیران دولتی به‌اندازه مدیران بخش خصوصی انگیزه لازم را برای افزایش بهره‌وری و ورود منابع مالی به چرخه اقتصادی جامعه نخواهند داشت.
سیدباقر شریف‌زاده می‌افزاید: در سالهای گذشته اصل ۴۴ قانون اساسی مبنی بر واگذاری شرکت‌ها به بخش خصوصی به‌درستی اجرا نشد و یا واگذاری‌ها به شرکت‌های نیمه‌دولتی صورت گرفت و یا اینکه دولت برای رد دیون خود این‌ها را واگذار کرد و اهلیت واگذاری‌ها همواره زیر سؤال بود. درنتیجه شرکت‌های واگذارشده بهره‌وری و کارایی خود را به‌تدریج از دست دادند و مشکلات عدیده‌ای از قبل همین واگذاری‌های نادرست متوجه جامعه شد که در صورت ادامه این روند قطعاً اقتصاد ما به‌جایی نمی‌رسد.
وی تأکید می‌کند: باید بسترهای حرکت بخش خصوصی فراهم شود و نمی‌شود در یک مملکت ارز چند نرخی باشد و ما صحبت از بین بردن رانت و فساد و فعالیت سالم و بی‌دغدغه بخش خصوصی کنیم که نرخ ارز دوگانه منشأ رانت و فساد است.
شریف‌زاده بر ضرورت اجرای درست و اصولی راهبردهای اقتصادمقاومتی در شرایط فعلی اقتصاد کشور تأکید و اضافه می‌کند: در اقتصاد مقاومتی یک حرکت خوداتکایی لازم است؛ یعنی اینکه بتوانیم روی پای خود بایستیم و ضمن بالفعل کردن پتانسیل‌های درون جامعه، در صورت لزوم از امکانات بیرون جامعه هم بهره‌مند شویم و یک نگاه برونگرا برای تولید و صادرات داشته باشیم.
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز توضیح می‌دهد: درواقع در اقتصاد مقاومتی از تمام پتانسیل‌های نیروی کار داخلی و مواد اولیه موجود داخل استفاده کرده و واردات خارجی را به حداقل ممکن می‌رسانیم و در این عرصه، تولید، اشتغال بکار، بهره‌وری و رقابت‌پذیری بر اساس اقتصاد غیرنفتی و با تکیه به توانمندی‌های داخلی و با نگرش صادراتی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی صورت می‌گیرد.
رئیس انجمن مدیران صنایع آذربایجان شرقی اشاره می‌کند: پس از تحقق برجام هیئت‌های خارجی زیادی وارد کشور می‌شوند ولی حضور این هیئت‌ها کمتر منجر به سرمایه‌گذاری و عقد قراردادهای همکاری می‌شود چراکه همواره برای سرمایه‌گذاران خارجی نرخ ارز و همچنین بهره‌های بانکی سرسام‌آور که فاصله زیادی با نرخ تورم دارد جای سئوال و محل تردید است.
وی می‌افزاید: از طرف دیگر فضای کسب‌وکار ما غبارآلود است و یک سری از قوانین دست و پاگیر جلوی تسهیل امور کسب‌وکار را سد کرده است. مثلاً قانون رفع موانع تولید را می‌نویسیم ولی در عمل نمی‌توانیم آیین‌نامه‌های اجرایی آن را درست وضع و اجرا کنیم؛ قانون بهبود فضای کسب‌وکار را دو سال است تصویب کرده‌ایم ولی اجرا نمی‌شود که اگر از بخش خصوصی انتظار داریم نقش خود را در عملی ساختن اقتصاد مقاومتی به‌درستی ایفا کند باید چالش‌های این‌چنینی را برطرف کنیم.
ساختار برنامه‌های ملی اقتصاد مقاومتی
با این اوصاف به نظر می‌رسد ارتقاء بهره‌وری، پیشبرد درون‌گرایی اقتصاد، توسعه عدالت اجتماعی، برقراری انضباط مالی و قطع وابستگی به بودجه نفتی همچنین توسعه اقتصاد دانش‌بنیان باید بیش‌ازپیش موردتوجه قرارگرفته و رنگ اقدام و عمل به خود ببیند. به‌طوری‌که مدیر روابط عمومی استانداری آذربایجان شرقی به موارد مذکور در ذیل ساختار برنامه‌های ملی اقتصاد مقاومتی اشاره و بر گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی اقتصاد مقاومتی، شفاف‌سازی و سالم‌سازی فضای اقتصاد تأکید می‌کند.
جواد آهنگری معتقد است: برای عملی کردن اقتصاد مقاومتی چاره‌ای نداریم جز اینکه از ظرفیت رویدادها و آثار فرهنگی، هنری و رسانه‌ای برای افزایش و جلب مشارکت‌های همگانی در حمایت از تولید ملی و اصلاح الگوی مصرف بهره بریم.
وی تصریح می‌کند: لازم است نظام آموزش عالی کشور در جهت ارزش‌آفرینی، کارآفرینی و طراحی الگوی تغییر مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد و نقش دانشگاه‌ها در حل مشکلات کلان و مسائل بنگاه‌های اقتصادی کشور ارتقاء یابد.
نقش روابط عمومی‌های استان در کمک به فرایندهای تحقق اقتصاد مقاومتی
سرپرست اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل استانداری آذربایجان شرقی همچنین بر نقش و مسئولیت روابط عمومی‌های استان در بستری سازی و کمک به فرایندهای تحقق اقتصاد مقاومتی از طریق اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی تأکید و اضافه می‌کند: انتخاب آذربایجان شرقی به‌عنوان پایلوت اجرای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در کشور که باتدبیر و همت مدیریت ارشد استان حاصل‌شده فرصت جدیدی برای توسعه استان است که همه به‌ویژه روابط عمومی‌ها باید در تحقق آن بیش‌ازپیش مشارکت کنند.
دبیر شورای هماهنگی روابط عمومی‌های آذربایجان شرقی با اشاره به ۱۰ اقدام اساسی برای نجات اقتصاد کشور در بیان رهبر معظم انقلاب، می‌گوید: روابط عمومی‌ها بااطلاع رسانی به هنگام و درست می‌توانند زمینه را برای مشارکت و همراهی مردم با برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در استان فراهم کنند و شعار سال را در جامعه نهادینه کنند.
آهنگری تصویرسازی درست توأم با امیدآفرینی و تزریق شورونشاط اجتماعی، اقناع مخاطبان با استفاده از روش‌های خلاقانه، شناسایی و تبیین مؤلفه‌های اصلی اقتصاد مقاومتی و بیان نقش دولت و مردم را از دیگر مسئولیت‌های روابط عمومی در ارتباط با برنامه‌های اقتصاد مقاومتی برشمرد.
تشکیل قرارگاه اقتصاد مقاومتی استان(عاشورا) و نقش آن در اقدام و عمل
با این اوصاف در شرایط فعلی جامعه حرکت قاطعانه قرارگاه اقتصاد مقاومتی با ترکیب مناسب مدیریتی جزو الزامات است. استان آذربایجان شرقی ازلحاظ اقتصادی با سایر استان‌های کشور تفاوت دارد چراکه در همسایگی کشورهایی مثل ترکیه، ارمنستان، عراق و … قرار دارد و به‌عنوان درگاه ورودی کشور به اروپا مطرح است. ازاین‌رو سرمایه‌گذاران خارجی از قدیم روی تبریز به‌عنوان یک شهر صنعتی و مرکز تجاری حساب بازکرده‌اند؛ بر این اساس وجود قرارگاه اقتصاد مقاومتی برای تصمیم‌گیری‌های عاجل و ضرب‌الاجل، حذف مقررات زائد و دست‌وپا گیر و تدوین یک سری از قوانین و استانداردهای داخلی برای استان الزامی است.
به‌طوری‌که استاندار آذربایجان شرقی دراین‌ارتباط می‌گوید: عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی تنها باروحیه جهادی امکان‌پذیر است؛ ما قول داده‌ایم که فرمان‌ها رهبری را عملی کنیم و هیچ تعارفی در این خصوص نداریم؛ ما کسانی را می‌خواهیم که شبانه‌روز پای‌کار باشند، بنابراین هرکدام از مدیران که احساس می‌کند توان کافی ندارد وقت خود را تلف نکند و بدون تعارف اعلام کند تا ما از سربازان دیگری استفاده کنیم.
استاندار آذربایجان شرقی متذکر می‌شود: آذربایجان شرقی در ارزیابی دولت و وزارت کشور یکی از دو استان ممتاز در حوزه اقتصاد مقاومتی شناخته‌شده است و مقایسه شاخص‌های کنونی استان با دو سال گذشته نشان می‌دهد که ما می‌توانیم در این عرصه نیز موفق باشیم.
وی با اشاره به انتخاب عنوان قرارگاه فرماندهی برای پیشبرد اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب، تأکید می‌کند: قرارگاه یعنی اینکه شب و روز نداشته باشیم، تعطیلی نداشته باشیم، یعنی اقتصاد مقاومتی با کار اداری و بروکراسی قابل‌اجرا نیست.
الزامات و ضرورت‌های اقتصاد مقاومتی در استان
استاندار آذربایجان شرقی در ادامه با اشاره به برخی از اقدامات ضروری در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی خاطرنشان می‌سازد: بازگشایی و احیای واحدهای صنعتی تعطیل‌شده یکی از مهم‌ترین کارهاست، همه مشکلات واحدهای تولیدی باید حل شود و دستگاه قضایی نیز کاملاً پشتیبان مدیران استان در این زمینه است.
اسماعیل جبارزاده، تعیین تکلیف پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی را یکی دیگر از کارهای مهم و ضروری می‌داند و می‌گوید: باید پروژه‌هایی را که در طول سالهای طولانی گریبان گیر دولت شده‌اند از دولت جدا کنیم، لازمه این کار این است که بیش از هر زمان دیگر به مردم و بخش خصوصی که همان توان داخلی مدنظر رهبری هستند، اعتماد کنیم.
این مسئول از بررسی طرح اولیه منطقه اقتصادی پتروشیمی شمال غرب کشور در استان آذربایجان شرقی خبر می‌دهد و بر لزوم پیشبرد سند ملی راهبرد انرژی کشور، مدیریت هدفمند واردات در راستای حفظ تراز مثبت تجاری و تکمیل طرح‌های صنعتی با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد تأکید می‌کند.
جبار زاده بابیان اینکه اینکه همه مسئولان باید با وحدت و همدلی پشتیبان اقتصاد مقاومتی باشند، اضافه می‌کند: انقلاب باید مقاوم‌تر شود و اگر توان اقتصادی را در کنار توان نظامی بالا ببریم مطمئناً نفوذناپذیر و شکست‌ناپذیر خواهیم بود.
استاندار آذربایجان شرقی، توجه ویژه به اشتغال را از دیگر الزامات اقتصاد مقاومتی عنوان می‌کند و بابیان اینکه امنیت جامعه و حیثیت جوانان درگرو ایجاد شغل برای جوانان است، می‌افزاید: انتظار نداریم که چون بودجه دولتی وجود ندارد اشتغال ایجاد نشود.
وی بابیان اینکه باید در بخش‌هایی چون گردشگری، خدمات و کشاورزی که ایجاد شغل هزینه کمی دارد و همچنین استفاده از طرح‌هایی مانند استاد شاگردی، در حوزه اشتغال گام برداریم، بر توسعه صادرات تأکید و تصریح می‌کند: واحدهای بزرگ و توانمند ما که توان صادرات دارند نباید درگیر مسائل اداری شوند و دغدغه آنها فقط و فقط باید صادرات باشد.
استاندار آذربایجان شرقی، تقویت نقش بازار سرمایه در تأمین سرمایه بنگاه‌های اقتصادی و پیاده‌سازی طرح جامع مالیاتی، ایجاد پنجره واحد حمایت‌های اجتماعی، مردمی کردن اقتصاد، افزایش رضایت‌مندی مردم و استفاده از توان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را از دیگر ضروریات اقتصاد مقاومتی عنوان می‌کند.
