زمانی که صحبت از سرانه مطالعه و ارائه راهکار برای افزایش مطالعه کتاب، روزنامه و مطبوعات به میان می‌آید بی‌شک نگاه‌ها به سمت و سوی مردان جامعه سوق داده می‌شود و در این میان نقش زنان در افزایش سطح مطالعه کتاب و مخصوصا مطبوعات نادیده گرفته می‌شود و بخش مهمی از این موضوع مربوط به […]
زمانی که صحبت از سرانه مطالعه و ارائه راهکار برای افزایش مطالعه کتاب، روزنامه و مطبوعات به میان می‌آید بی‌شک نگاه‌ها به سمت و سوی مردان جامعه سوق داده می‌شود و در این میان نقش زنان در افزایش سطح مطالعه کتاب و مخصوصا مطبوعات نادیده گرفته می‌شود و بخش مهمی از این موضوع مربوط به کم کاری و عدم مطالبه خواسته زنان در این حوزه است.
در سالهای اخیر با وجودی که اکثریت پذیرفته شدگان مراکز علمی را زنان به خود اختصاص می‌دهند اما با نگاهی اجمالی می‌توان دریافت بیشتر آنها فقط به مطالعه کتاب‌های درسی مشغول بوده و به مطالعه کتاب‌های غیردرسی و مطبوعات محلی و سراسری نمی‌پردازند.
طی ماه‌های اخیر و با وجودی که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از مطبوعات محلی اقدام به خرید روزنامه‌ها و مطبوعات کرده و رایگان به درب منازل ارسال می‌کند ولی با این حال مشاهده می‌شود اکثریت ثبت‌نام کنندگان در طرح اشتراک نیز آقایان هستند و زنان حتی در برخی موارد از پذیرفتن روزنامه هر چند که رایگان است امتناع میکنند.
سیده‌محبوبه موسوی، جامعه شناس فرهنگی در این خصوص معتقد است: علت‌های متعددی را درخصوص سرانه پائین مطالعه مطبوعات در بین زنان می‌توان نام برد که از جمله آنها می‌توان به این موضوع اشاره کرد: بسیاری از زنان جامعه ما مطالعه کردن و مخصوصا مطالعه روزنامه و مطبوعات را کاری مردانه تلقی میکنند.
زنان معتقدند مردان برای مشاغل اقتصادی خود و آگاهی از آخرین اخبار روز و تحلیل‌های سیاسی، اقتصادی به مطالعه کتاب‌های مختلف و مخصوصا روزنامه، مطبوعات و سایت‌های اینترنتی می‌پردازند.
وی افزود: متاسفانه زنان خانه‌دار جامعه ما با تصور اینکه مهم‌ترین کار آنها در منزل فقط و فقط همسرداری و بچه‌داری است نیازی به مطالعه نمی‌بینند در حالی که این موضوع یک تصور و باور اشتباه و غیرقابل توجیهی است. در حالی که هر چقدر سطح آگاهی و مطالعه زنان جامعه ما بیشتر و عمیق باشد به همان نسبت در فتار خود با همسر و فرزندان خود موفق‌تر می‌شوند چرا که آگاهی دریچه‌ای است به سوی سعادت، خوشبختی و کامروایی.
وی با اشاره به رواج گوشی‌های هوشمند و نرم افزارهای موبایلی در میان زنان خاطرنشان کرد: طی سالهای اخیر زنان با عضویت در شبکه‌های مختلف اجتماعی خیلی سریع‌تر از مطبوعات و روزنامه‌ها در جریان اخبار و اطلاعات قرار می‌گیرند هر چند که این اخبار در برخی مواقع شایعات و اخبار کذبی است که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شوند بنابراین دیگر به خرید و مطالعه روزنامه و مطبوعات اقدام نمی‌کنند.
موسوی با اشاره به برخی نکات ریز درون خانواده‌ها که شاید از دید بسیاری از تحلیل‌ران به دور مانده باشد می‌افزاید: در خیلی از موارد علت پایین مطالعه در بین زنان را باید در رفتار شوهران آنها جستجو کرد. یک مرد همیشه در جمع‌های خانوادگی از همسرداری، کدبانویی و مخصوصا از آشپزی همسر خود تعریف و تمجید می‌کند اما این شوهر هیچوقت از میزان اطلاعات، تعدد و تنوع مطالعه همسرش در جمع‌های خانوادگی سخنی به میان نیاورده و از وی حمایت نمی‌کند.
روحیات زنان با موضوعات سخت و پیچیده سنخیت ندارد
البته همه علت‌ها و عوامل کاهش مطالعه در بین زنان را نباید در خود زنان یا متولیان دولتی جستجو کرد بلکه یک طرف این موضوع به محتوای مطبوعات، روزنامه‌ها و ناشران آنها باز می‌گردد. در نگاه کلی مطبوعات و روزنامه‌ها به بررسی و تحلیل اخبار اقتصادی در حوزه‌های مختلف و تحلیل‌های سیاسی می‌پردازند و کمتر به موضوعات عام پسند و اخبار جذاب و جالب مورد توجه جامعه زنان اشاره میکنند و مطمئنا روحیات زنان با چنین موضوعات سخت و پیچیده اقتصادی و سیاسی سازگاری ندارد.
برای پی بردن به نظرات برخی از بانوان در این زمینه سئوالم را با چند نفر از بانوان مطرح کرده و البته پاسخ‌های جالبی دریافت می‌کنم.
لیلا خانم بانوی خانه‌داری است که می‌گوید: مطالعه من بیشتر به کتاب‌های مذهبی و دینی معطوف می‌شود و علاقه چندانی به مطبوعات و روزنامه‌ها ندارم، اخباری که در روزنامه‌ها و مطبوعات درج می و منتشر می‌شود اخبار جنگ‌ها، خونریزی و حوادث است و شنیدن این اخبار موجی منفی در جامعه به همراه دارد در حالی که من سعی می‌کنم آرامش خودم را حفظ کنم.
زنان به دنبال نشریات تخصصی
خانم حیدری دیگر بانوی تبریزی هم معتقد است استقبال کمرنگ زنان از مطبوعات و روزنامه‌ها به محتوای مطبوعات باز می‌گردد زنان. معمولا بنا به حرفه و شغل خود دنبال نشریات تخصصی هستند که بخشی از نیازهای آموزشی خود را با مطالعه آن به دست می‌آورند. مثلا زنانی که به شغل آرایشگری و خیاطی و کارهای دستی و هنری مشغول هستند به دنبال نشریات تخصصی آرایشی و بهداشتی یا ژورنال‌های خیاطی هستند و مطالبی را که خواهان آن هستند در روزنامه‌های عمومی پیدا نمی‌کنند.
روزنامه‌ها تریبونی برای وعده و وعید مسئولان
معصومه نوری نیز معتقد است در حال حاضر از روزنامه‌ها و مطبوعات به عنوان تریبون دولتمردان می‌توان نام برد در واقع انواع رسانه‌ها از جمله روزنامه‌ها فقط کانالی هستند که ما حرف‌های مسئولان و دولتمردان را بشنویم و بخوانیم، حرف‌هایی که جنبه عملی ندارند و فقط برای سیاه کردن صفحات روزنامه به درد می‌خورند و کاربردی ندارند.
وی اضافه کرد: با این اوضاع نیازی نمی‌بینیم حرف‌های دولتمردان را که از رادیو و تلویزیون می‌شنویم، برای روزنامه‌ها هزینه کرده و بار دیگر در روزنامه‌ها وعده و وعیدهای آنان را بخوانیم.
نرم افزارهای موبایلی مطبوعات را به حاشیه رانده
سونیا وطنی، دانش آموخته کارشناسی ارشد ارتباطات نیز نگاهی ارتباطی به سئوالم داشته و می‌گوید: روزنامه‌ها و مطبوعات به عنوان یک ابزار ارتباطی قوی کارکردهای مختلفی برعهده دارند که یکی از کارکردهای آن جنبه اطلاع رسانی، آموزش و سرگرمی است. اما این که چرا زنان به نسبت آقایان استقبال کمی از مطبوعات دارند علل متعددی می‌تواند داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: برخی از زنان به علت داشتن مدیریت‌های کلیدی در جایگاه‌های مختلف اداری، دانشگاهی، ورزشی و … ترجیح می‌دهند تا کتاب‌ها و مقالات تخصصی خود را مطالعه کنند بنابراین اقبالی به مطبوعات ندارند.
وطنی اضافه کرد: در کنار آن برخی دیگر از زنان نیز به علت پرداختن به امور منزل و همسرداری فرصت کافی برای پرداختن به روزنامه‌ها و مطبوعات ندارند و البته نباید این موضوع را نیز فراموش کرد با توجه به گسترش انواع رسانه‌های دیداری و شنیداری دسترسی به انواع اطلاعات با سرعتی بیش از گذشته در حرکت است و گسترش روزافزون نرم‌افزارهای موبایلی نیز اقبال به مطبوعات را به حاشیه رانده است.
زنان خسته از کار روزانه حوصله‌ای که برای روزنامه ندارند
سکینه ساعدی بانوی میانسالی است که خاطره مطالعه روزنامه خود را زمانی اعلام می‌کند که چشمانش کم‌سو نبودند و می‌توانست نوشته‌های ریز روزنامه‌ها را بخواند، در جواب سئوالم می‌گوید: زندگی ماشینی امروز که همه در حال بدو بدو هستند فرصت فراغتی برای مطالعه نمی‌گذارد.
وی اضافه کرد: در حال حاضر اکثر زنان جامعه ما شاغل بوده و تا عصر سر کار هستند و زمانی که به خانه می‌آیند خسته از کار روزانه دیگر حوصله‌ای برای خواندن روزنامه ندارند.
نسخه الکترونیکی روزنامه رقیب نسخه کاغذی
معصومه آفتابی، کارشناس ارشد ارتباطات نیز معتقد است در عصر ارتباطات و اطلاعات به سر می‌بریم و انسان امروزی از صبح تا شب به شبکه جهانی اینترنت متصل است. انواع و اقسام اخبار و اتفاقات پیرامون او رخ می‌دهد و او با چند کلیک از تمام این اتفاقات رخ داده آگاه می‌شود و دیگر نیازی به تهیه روزنامه نمی‌بیند.
وی اظهار داشت: گسترش روزافزون شبکه جهانی اینترنت باعث شده است در عرصه رقابت بین‌المللی روزنامه‌ها به موازات چاپ نسخه کاغذی، نسخه الکترونیکی آن را روی خروجی سایت خود قرار می‌دهند بنابراین بسیاری از مخاطبان از جمله زنان ترجیح می‌دهند نسخه الکترونیکی روزنامه را در کمترین زمان در فضای مجازی اینترنت مطالعه کنند.
زنان طرفدار مجلات خانوادگی
با همه این اوصاف و نظرات مختلف ذکر شده در میان مطبوعات، مجلات خانوادگی مخاطبان و طرفداران بیشتری در میان زنان دارد. آنها موضوعات مورد علاقه خود همچون روش‌های جدید آشپزی، سفره‌آرایی، دکوراسیون، آخرین مدل‌های مد و لباس را در این مجلات می‌یابند و در کنار آن مطالعه سرگذشت‌های واقعی که در این مجلات نوشته می‌شود موجب همزاد پنداری زنان با کاراکترهای داستان شده و آنها را به ادامه مطالعه در این حوزه علاقه‌مند می‌کند.
نباید فراموش کرد امروزه حضور زنان در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، ورزشی و حتی لایه‌های سنگین سیاست بر کسی پوشیده نیست و زنان به عنوان نیمی از این جامعه نقش عمده و تاثیرگذاری بر عهده دارند بنابراین لازم و ضروری است برای ارائه راهکارهای مفید و مناسب برای افزایش سطح مطالعه بانوان اقدام‌های عملی موثری واقع شود.
منبع : فارس
