احمد داوود اوغلو از مقام نخست وزیری ترکیه و ریاست حزب عدالت و توسعه این کشور استعفا داد. تقریبا هیچ رسانه ای در خارج از ترکیه بحث کنار کشیدن داوود اوغلو از مقام نخست وزیری ترکیه و ریاست حزب عدالت و توسعه این کشور را یک اقدام داوطلبانه تفسیر نکرده است و همه از پشت […]
احمد داوود اوغلو از مقام نخست وزیری ترکیه و ریاست حزب عدالت و توسعه این کشور استعفا داد. تقریبا هیچ رسانه ای در خارج از ترکیه بحث کنار کشیدن داوود اوغلو از مقام نخست وزیری ترکیه و ریاست حزب عدالت و توسعه این کشور را یک اقدام داوطلبانه تفسیر نکرده است و همه از پشت صحنه این استعفا و نقش رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در این باره سخن گفته اند.کنار رفتن داوود اوغلو این کشور را با تبعات جدیدی ناشی از عواقب این کناره گیری مواجه خواهد کرد .با کنار رفتن داوود اوغلو عملا ترکیه با دیکتاتوری بیشتر رجب طیب اردوغان مواجه خواهد شد. داوود اوغلو علاوه بر اینکه گاه جلوی برخی رفتارهای تند اردوغان را در داخل ترکیه می گرفت؛ در این سالها تلاش کرد که به نوعی موازنه در تصمیم گیری ها را برای جلوگیری از یک نفره اداره کردن این کشور تا حدودی حفظ کند. ضمن اینکه اردوغان نیز در حالی یک همکار و شریک قدرتمند را از دست می دهد که در شرایط داخلی ترکیه با تروریست ها و مسئله کردها روبه رو است. چنانچه داوود اوغلو بحث مذاکره با کردها را نیز اخیرا احیا کرده بود اما اردوغان به آن تمایلی نداشت.اما این جدایی ها البته در این روزها ضرر بزرگی محسوب می شود.
پیش از این نیز اردوغان عبدالله گل دیگر رفیق هم حزبی و قدرتمند خود را از دست داد تا دایره رفقای سیاسی وی کاسته و در عوض به دشمنانش اضافه گردد. کناره گیری داوود اوغلو حزب عدالت و توسعه ترکیه را که نزدیک به پانزده سال است حکومت را در اختیار دارد، در دراز مدت دچار انشقاق خواهد کرد. این حزب با روش دیکتاتوری و تمامیت خواهی اردوغان در مسیر فروپاشی قرار می گیرد.ضمن اینکه داوود اوغلو به نوعی یکی از اصلی ترین تئوری پردازهای حزب عدالت و توسعه محسوب می شده و کنار رفتن او به اعتبار و جایگاه این حزب صدمه وارد می کند.از سویی داوود اوغلو خود یکی از عوامل محبوبیت حزب عدالت و توسعه محسوب می شد که کنار رفتنش سبب ریزش آرای این حزب می شود.حال اگر برخی اخبار مبنی بر تاسیس یک حزب جدید توسط داوود اوغلو رنگ واقعیت به خود بگیرد آن وقت دیگر شرایط برای حزب عدالت و توسعه بسیار سخت تر هم خواهد شد.کنار رفتن داوود اوغلو زمینه حذف پست نخست وزیری و ریاستی شدن نظام ترکیه است و بدین ترتیب نقش پارلمان در ترکیه کاهش پیدا خواهد کرد.با توجه به پررنگ بودن آرا و خواسته های اقوام علوی و کرد در ترکیه و کاهش نقش آنها در حاکمیت عملا نزدیک به نیمی از جمعیت ترکیه از حاکمیت حذف می شوند که این مسئله تنش های جدی را در بر خواهد داشت.به خصوص کردها که اردوغان ارتباط خوبی با آنها ندارد یکی از بازنده هایی خواهند بود که این باخت را تحمل نخواهند کرد،زیرا اردوغان نشان داده است چندان تمایلی برای شراکت در قدرت ندارد.داوود اوغلو در حالی از ریاست حزب حاکم کنار رفته است که در غرب از او به عنوان یک چهره لیبرال و قابل همکاری یاد می شود.بسیاری از تبادلات ترکیه با کشورهای اروپایی بر پایه طراحی ها و قدرت نفوذ و تعامل احمد داوود اوغلو صورت می گرفته است که اینک ترکیه با این خلا روبه رو است.این در حالی است که اردوغان در غرب بیشتر به عنوان یک فرد دیکتاتور و مخالف آزادی بیان شناخته می شود.در هر صورت داوود اوغلو در آخرین طراحی خود برای تعامل با اروپا مسئله تبادل پناهجویان را به سرانجامی رسانده بود که این مسئله پس از وی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.این در حالی است که گفته می شود آمریکایی ها نیز داودد اوغلو را بیشتر از اردوغان می پسندند.ترکیه در کمتر از ۱۸ ماه مجبور به برگزاری سه انتخابات شده است که خود نشانه عدم ثبات سیاسی در این کشور است.رفتن داوود اوغلو ادامه این تنش های سیاسی است که البته حتی در کوتاه مدت نیز بر ثبات داخلی و سیاسی ترکیه بی تاثیر نخواهد بود.تبعات کنار رفتن داوود اوغلو حتی به حوزه اقتصاد ترکیه نیز رسیده است.داوود اوغلو در حالی کنار گذاشته شده است که قدرت اقتصادی ترکیه و ارزش لیره کاهش یافته و تورم افزایش است.به موازات آن نرخ رشد و توسعه نیز به کمتر از چهار درصد رسیده است.البته آثار اقتصادی کنار رفتن داوود اوغلو در دراز مدت بیشتر خود را نشان می دهد،زیرا وی طراح بسیاری از تعاملات خارجی بود که ترکیه از طریق آن به پول ها و سودهای اقتصادی کلانی دست یافته است.سیاست خارجی ترکیه در سالهای اخیر با وجود داوود اوغلو نقش زیادی در باروری اقتصاد ترکیه داشتاینک داوود اوغلو نخواهد بود و همین کفایت می کند تا بتوان حدس زد،نبودن او چقدر برای اقتصاد ترکیه نیز ضررآور است.ترکیه با انبوهی از مشکلات در سیاست خارجی با روسیه و سوریه روبه رو است و حتی روابط آن با کشورهای اروپایی در همسایگی خود به ویژه یونان و رومانی و نیز بلغارستان و ارمنستان رو به وخامت گذاشته است.داوود اوغلو تجربه بالایی در سیاست خارجی دارد و گرچه وی یکی از دلایل شکست های سیاست خارجی ترکیه در برخی پرونده ها همانند سوریه است ولی نبود او اوضاع ترکیه را بدتر از این نیز خواهد کرد.
علی حیدری منور
