تبریز «بدون گدا» شهر «بدون معتاد» می‌شود!
تبریز «بدون گدا» شهر «بدون معتاد» می‌شود!

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه در بند ۵۷، این برنامه بر مبارزه‌ همه‌جانبه با مواد مخدر و روان‌گردان‌ها در چارچوب سیاست‌های کلی ابلاغی و مدیریت مصرف با هدف کاهش ۲۵ درصدی اعتیاد تا پایان برنامه تاکید کردند، که پیش از این نیز، ایشان در سال ۱۳۸۵، […]

۱۳۹۳۰۳۲۵۰حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه در بند ۵۷، این برنامه بر مبارزه‌ همه‌جانبه با مواد مخدر و روان‌گردان‌ها در چارچوب سیاست‌های کلی ابلاغی و مدیریت مصرف با هدف کاهش ۲۵ درصدی اعتیاد تا پایان برنامه تاکید کردند، که پیش از این نیز، ایشان در سال ۱۳۸۵، سیاست‌های کلی مبارزه با موادمخدر را در ۱۱ محور برای دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ کرده بودند.

با این وجود، در همین زمینه، بعد از گذشت نزدیک یک دهه از ابلاغ این سیاست‌های کلی از سوی مقام معظم رهبری؛ باید با توجه به دستور رهبری، موضوع اعتیاد ریشه‌یابی و آسیب‌شناسی شود و از این رو در گزارش و تحلیلی می‌خواهیم، این معضل اجتماعی و به عبارت دیگر نحوه مبارزه با اعتیاد و موادمخدر، در استان آذربایجان‌شرقی را مورد کنکاش و بررسی قرار بدهیم، به طوری که اخیراً یکی از مدیران ارشد استان تحقق آرمان تبریز، شهری بدون معتاد را دور از دسترس ندانسته و گفته همه باید در این زمینه دین خود را به استان آذربایجان‌شرقی و به خصوص شهر تبریز ادا کنند.

* سر ایران؛ پیشتاز مبارزه با مواد مخدر

مرداد ماه سال‌جاری بود که مرکز نگهداری، درمان و کاهش آسیب معتادان ماده ۱۶ استان آذربایجان‌شرقی، به‌ عنوان استان پایلوت اجرای ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر انتخاب‌ شد و با حضور وزیر کشور به طور رسمی مورد افتتاح و بهره‌برداری قرار گرفت.

بر اساس ماده ۱۶ قانون مبارزه با موادمخدر معتادان متجاهر به موادمخدر و روان‌گردان که به صورت داوطلبانه حاضر به ترک اعتیاد نیستند، با دستور مقام قضایی برای مدت یک تا سه ماه در مراکز دولتی و مجاز درمان و کاهش آسیب‌های اجتماعی نگهداری می‌شوند.

در کنار موارد بیان شده، امروز دیگر بر همگان روشن شده است که شهر اولین‌ها، در گذشته و امروز در بسیاری عرصه‌ها، از جمله در جلوگیری و پیشگیری از معضلات و آسیب‌های اجتماعی در خط مقدم سایر شهرهای ایران بوده و هست، که در این زمینه می‌توان به پدیده تکدی‌گری و گدایی اشاره کرد که این شهر به نام «شهر بدون گدا» و به عنوان اولین شهر موفق در مبارزه با تکدی‌گری در ایران مطرح است.

* تبریز شهر بدون معتاد؛ رویا یا واقعیت؟

در واقع، به پشتوانه همین پشتکار، همت، غیرت و سختگیری خاص مردم و به ویژه مسئولان این منطقه در خصوص حل معضلات و آسیب‌های اجتماعی است که این بار تبریز؛ یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، بزرگ‌ترین شهر منطقه شمال‌غرب و مرکز استان آذربایجان‌شرقی می‌خواهد، به عنوان اولین شهر بدون معتاد در ایران و جهان تبدیل شود.

بنابراین، با این ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی که امروز در شهر اولین‌ها بوده و هست، به طور یقین مشخص می‌شود، تحقق آرمان «تبریز شهری بدون معتاد» دور از دسترس هم نباشد و در بین شهرهای ایران شهر تبریز، به عنوان اولین شهر بدون معتاد لقب بگیرد.

هر چند استاندار آذربایجان‌شرقی از برگزاری جشن عاری از معتاد متجاهر در این استان در سال‌جاری خبر می‌دهد، اما بر این باور است: «استانی که در ارزیابی‌ها در موضوع مبارزه با موادمخدر در رتبه‌های پایین قرار داشت، امروز به عنوان استانی نمونه و پیشتاز در این عرصه مورد تقدیر قرار می‌گیرد که در سایه تلاش شبانه‌روزی نیروی انتظامی و همکاری تمام دستگاه‌های مسئول به دست آمده است».

* در به در به دنبال معتاد متجاهر

اسماعیل جبارزاده استاندار آذربایجان‌شرقی، نبود معتاد کارتن‌خواب و متجاهر در هیچ کدام از شهرستان‌های آذربایجان‌شرقی را از جمله افتخارات دستگاه‌های ذیربط و متولیان این امر بیان می‌کند و می‌افزاید: آذربایجان‌شرقی در ارزیابی‌ها به عنوان استانی ناامن برای قاچاقچی‌ها معرفی شده است، که باید با جدیت ورود موادمخدر به استان را کنترل کنیم».

* فضای مجازی اعتیاد را حادتر می‌کند

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر آذربایجان‌شرقی، با بیان اینکه در حال حاضر ۲۸ مرکز ماده ۱۵ یا همان کمپ‌های ترک اعتیاد در تبریز فعال هستند و پس از پذیرش معتادان، افراد معتاد متجاهر، بی‌خانمان و دارای بیماری خاص آنها را به مرکز ماده ۱۶ انتقال می‌دهند، می‌گوید: مرکز ماده ۱۶ که از پنج ماه پیش فعالیت‌های خود را آغاز کرده است به عنوان مرکز حاکمیتی با پذیرش معتادهای بی‌خانمان و متجاهر به نگهداری، درمان و بهبود آنها اقدام و در آخر با اشتغالزایی و فراهم آوردن موقعیت‌های شغلی آسان برای بهبودیافتگان از اعتیاد، در جهت ایجاد شهری بدون معتاد متجاهر حرکت می‌کند».

محمدعلی نصرتی با تاکید بر اینکه خوشبختانه در آذربایجان‌شرقی با وجود حاد نبودن مشکلات شاهد جمع‌آوری ۲۰ هزار معتاد در استان هستیم، می‌گوید: بیشترین نگرانی در فضای مجازی است که برای مقابله با آن باید به صورت تخصصی وارد شویم و در این ارتباط نیز، تولید محتوا در فضای سایبری امروز ضروری بوده و جامعه علمی به شبکه‌های مجازی ورود اثربخش داشته باشند.

وی همچنین از کاهش ۱۱ درصدی مرگ و میر ناشی از مصرف موادمخدر نسبت به سال گذشته در این استان خبر می‌دهد و یادآور می‌شود: در ۹ ماهه سال‌جاری در مجموع شاخص‌ها رتبه سوم را کسب کرده‌ایم و در صدد کسب رتبه برتر هستیم.

* خانه به دوشی خانواده‌های معتادان

سعید شبستری، معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجان‌شرقی، هم گفته که در کشور ما بیش از دو میلیون معتاد زندگی می‌کنند و در خوشبینانه‌ترین حالت، ۱۰ میلیون نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم با این بلای خانمان‌سوز ارتباط دارند، به طوریکه رقم گردش مالی از تجارت کثیف موادمخدر و روانگردان‌ها در کشور ۲۰ هزار میلیارد تومان است، که این رقم معادل با دو سوم بودجه عمرانی کشور است.

حسن استوارآذر، مدیرکل امور اجتماعی استانداری آذربایجان‌شرقی، در این ارتباط با تاکید بر اینکه حق شهرهای بدون گدا، بدون طلاق و بدون معتاد در شهرستان‌های مختلف استان پیگیری می‌شود تا در هر شهرستان استان یکی از معضلات اجتماعی حل و فصل شود، می‌گوید: در زمینه حل مشکلات اجتماعی و فرهنگی استان مصوبات مختلفی داشته‌ایم که یکی از این مصوبات مهم عاری شدن استان از معتادان متجاهر است و در این زمینه شورای مبارزه با موادمخدر نیز برنامه‌هایی خواهد داشت و نمایندگان مجلس نیز پیگیر تحقق کامل این مسئله هستند.

* بخت این معتادان با خیابان گره خورده است

مدیرکل بهزیستی استان آذربایجان‌شرقی هم با رد ادعاهایی مبنی بر غیراستاندارد بودن ۹۵ درصد کمپ‌های ترک اعتیاد کشور، می‌گوید: تحویل معتادان اجباری به کمپ‌های اختیاری به دلیل نبود، مراکز درمانی اجباری در شهرستان‌ها، موجب اخلال در برنامه درمانی این مراکز می‌شود و در کمپ‌های اختیاری از هیچ‌گونه دارویی همچون متادون در طی دوره ترک اعتیاد استفاده نمی‌شود.

* وسوسه‌های کمپ‌های ترک اعتیاد

محسن ارشدزاده می‌افزاید: کمپ‌های ترک اعتیاد پیش از این به صورت غیرمجاز و بدون مجوز فعالیت می‌کردند، ولی در حال حاضر فعالیت این مراکز با مجوز بهزیستی و بر اساس پروتکل امضا شده با شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر است.

محمدحسن چمیده‌فر، معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی نیز با تاکید بر اینکه دسترسی به موادمخدر در سال‌های اخیر از طریق فضای مجازی را آسان کرده است، بر این باور است: با تکنولوژی‌های روز دسترسی به اینترنت آسان شده و در کنار آن آلودگی به موادمخدر نیز تشدید شده و امروز پرنفوذترین کالای فرهنگی در جامعه فضای مجازی است که چاره‌ای جز ورود آگاهانه و کارشناسانه به آن و استفاده از قابلیت‌های آن نداریم.

سهیلا امیری، مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری آذربایجان‌شرقی هم در این ارتباط می‌گوید: متاسفانه با توزیع قرص‌های کاهش وزن در آرایشگاه‌های زنانه و باشگاه‌های ورزشی، برخی افراد توسط آرایشگرها معتاد شده‌اند.

تبلیغ مصرف مواد موادمخدر در فضای مجازی

جانشین فرمانده انتظامی آذربایجان‌شرقی با اشاره به کشفیات موادمخدر در ۱۰ ماه گذشته گفت: افزایش دو برابری را به نسبت سال گذشته شاهد هستیم.

اسماعیل اسماعیل‌زاده به اقدامات پلیس فتا برای مبارزه با موادمخدر در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: این پلیس با تمام امکانات برای مقابله و شناسایی باندهای فعال موادمخدر در فضای مجازی تلاش می‌کند، به همین منظور برنامه‌ریزی‌های لازم در این راستا انجام شده است.

وی ادامه داد: عده‌ای سودجو و فرصت‌‌طلب از این فضا برای استفاده جوانان از موادمخدر تلاش می‌کنند، در حال حاضر تعداد قابل توجهی در شبکه‌های مجازی و اجتماعی فعال شده‌اند.

جانشین فرمانده انتظامی آذربایجان‌شرقی تصریح کرد: فضای مجازی بسیار گسترده است از این رو از تمام سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و ارگان‌ها درخواست داریم به محض مواجه با موضوعات مرتبط با موادمخدر در فضای مجازی نسبت به انعکاس آنها به پلیس مبارزه با مواد مخدر اقدام کنند.

وی یادآور شد: در فضای مجازی غالباً توسط قاچاقچیان بر بی‌خطر بودن مصرف برای لاغری و تناسب اندام تبلیغ می‌شود و با این حربه قصد اشاعه مصرف موادمخدر در بین جوانان را دارند.

اسماعیل‌زاده با اشاره به کشفیات موادمخدر در ۱۰ ماه گذشته گفت: افزایش دو برابری را به نسبت سال گذشته شاهد هستیم.

وی گفت: طی ۳ هزار و ۸۰۰ فقره عملیات پلیسی، بیش از ۱۲ هزار نفر معتاد جمع‌آوری شده و جهت بازپروری تحویل مراکز نگهداری معتادان شده‌اند و همچنین ۵۵۴۱ نفر از فروشندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر در سطح استان دستگیر و جهت مجازات تحویل مراجع قضایی شده‌اند.

اسماعیل‌زاده کاهش ۱۱ درصدی مرگ و میر معتادان را یادآور شد و گفت: دستگیری و جمع‌آوری معتادان متجاهر و تحویل آنها به کمپ‌های نگهداری خصوصا مرکز ماده ۱۶ سبب شده است امسال کاهش ۱۱ درصدی مرگ و میر معتادان را داشته باشیم.

جانشین انتظامی آذربایجان‌شرقی در پایان برای مقابله با قاچاقچیان و برخورد با معتادان متجاهر و پاکسازی مناطق آلوده از موادمخدر از عموم اقشار مختلف مردم درخواست همکاری همه‌جانبه کرد.

* معتاد یعنی رها شده به دست حوادث روزگار

به اعتقاد تحلیلگران اجتماعی، معضل موادمخدر برای کشور ایران که در معرض ترانزیت این مواد قرار دارد، مسئله‌ای جدی و بغرنج بوده و فائق آمدن بر آن مستلزم اتخاذ سیاست‌ها و راهبردهای کلان، جامع و سنجیده و تشریک مساعی همۀ قوا و دستگاه‌های دولتی از یکسو و همکاری و مشارکت مردم و بخش خصوصی از سوی دیگر است.

استان آذربایجان‌شرقی دارای ۵۰ هزار معتاد شناسایی شده و ۳۵ کمپ اختیاری و یک مرکز اجباری ترک اعتیاد موسوم به «ماده ۱۶» است. دوره درمان در کمپ‌های ترک اعتیاد اختیاری ۳۰ روزه بوده و در مرکز ترک اعتیاد اجباری سه ماهه است.

* فرصت در مبارزه با مواد مخدر، به وقت اضافه رسیده است

بر همین اساس، در سال گذشته یک تن و ۹۷۶ کیلوگرم مواد مخدر در سطح استان آذربایجان‌شرقی کشف و ضبط و در همین ارتباط نیز ۱۸ هزار و ۲۳۶ نفر دستگیر و ۴۲ باند تهیه و توزیع مواد مخدر نیز منهدم شده است.

نکته مهم‌تر اینکه، در اوایل سال‌جاری مقام عالی آذربایجان‌شرقی در نخستین جلسه شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر آذربایجان‌شرقی، اعلام کرد، هدف‌گذاری و شعار سال ۹۴ استان نیز در حوزه مبارزه با موادمخدر، عاری کردن چهره شهرها از معتادان متجاهر و مظاهر اعتیاد است و هدف مسئولان استان در سال ۹۴ این است، که با وحدت و همدلی بیشتر مظاهر اعتیاد را از سطح شهرها پاک کنیم و آذربایجان‌شرقی را تا پایان امسال به استانی بدون معتاد متجاهر تبدیل کنیم.

شکی نیست که موادمخدر یک معضل اجتماعی جهانی است که به عقیده کارشناسان و جامعه‌شناسان، هم بیش از آن که یک معضل فردی باشد، یک معضل جمعی است که سلامت روابط انسانی و معادلات اجتماعی را دچار آسیب می‌کند. از این رو، آمار معتادان و این پدیده زشت و نازیبا در کلان‌شهرها روز به روز افزایش یافته و تبعات ناشی از سوء مصرف و قاچاق موادمخدر، نیز دامن‌گیر مردم شده و البته ناگفته نماند، شیوع انواع مواد خطرناک مانند شیشه و کراک و تبعات بسیار نگران‌کننده آن، در کلان‌شهرها گسترش یافته و به خصوص نسل جوان کشور را در معرض مخاطره جدی قرار داده است.

* کابوسی با طعم مواد افیونی

در این ارتباط تمام مسئولان و دست‌اندرکاران و برخی صاحب‌نظران این عرصه بر این باورند که باید با برنامه‌ریزی درست و به موقع، فکر اساسی و اصولی در این زمینه کرد و از این رو، در این زمینه و با این ادعا این پرسش مطرح می‌شود که تبریز، شهر اولین‌ها چگونه می‌خواهد خود را به عنوان «شهر بدون معتاد» مطرح سازد.

به هر حال آنچه در این زمینه مهم به نظر می‌رسد، این است که شهر تبریز با این همه ظرفیت‌هایی که از آن نام برده می‌شود، آیا مستحق شهر بدون معتاد نیست. به یقین با عزم، کمک و همکاری دستگاه‌های مسئول، مدیران و دست‌اندرکاران و نیز با همت و تلاش خود شهروندان تبریزی؛ تحقق آرمان «تبریز، شهری بدون معتاد» دور از دسترس نیست، چراکه ملت و مسئولان این منطقه و به ویژه تبریزی‌ها در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورمان و به خصوص برای حل معضلات اجتماعی نشان دادند که همیشه و در همه حال پیشگام و در خط مقدم سایر کلانشهرهای ایران بوده و هستند که نمونه بارز آن «تبریز شهر بدون گدا» است.

منبع : فارس