بهای نفت در بازارهای جهانی در اولین روز معاملات سال ۲۰۱۶ در پی تنش در روابط بین ایران و عربستان افزایش یافت. این در حالی است که قیمت نفت خام سنگین ایران طی روزهای گذشته با ادامه روند نزولی خود با ۶۴ سنت کاهش به ٢٨ دلار و ۴٠ سنت برای هر بشکه رسیده بود. […]
بهای نفت در بازارهای جهانی در اولین روز معاملات سال ۲۰۱۶ در پی تنش در روابط بین ایران و عربستان افزایش یافت. این در حالی است که قیمت نفت خام سنگین ایران طی روزهای گذشته با ادامه روند نزولی خود با ۶۴ سنت کاهش به ٢٨ دلار و ۴٠ سنت برای هر بشکه رسیده بود. اکنون اما با تنش شکل گرفته میان ایران و عربستان قمت نفت در بازارهای جهانی ۱ دلار افزایش یافت. آیا قیمت نفت باز هم افزایش خواهد یافت یا این موضوع مقطعی و کوتاه مدت است؟
احتمال افزایش قیمت نفت بیشتر از کاهش آن است
دکتر نرسی قربان کارشناس مسائل انرژی در گفتگو با فرارو گفت: «پیش بینی قیمت نفت کار مشکلی است و در ۵۰ یا ۶۰ سال گذشته نیز هر کس به پیش بینی قیمت نفت اقدام کرده خیلی موفق نبوده است. با این حال من معتقدم در شش یا هفت ماه آینده احتمال کاهش قیمت نفت کمتر از احتمال افزایش آن است.»
قربان درباره دلایل خود پیرامون احتمال افزایش قیمت نفت گفت: «دلیل اول آنکه با ارزان شدن قیمت نفت، نفت هایی که هزینه تولید آنها بسیار بالا است از بازار خارج می شود که البته هم اکنون نیز از بازار خارج شده اند.»
وی ادامه داد: «دوم آنکه با ارزان شدن قیمت نفت، عرضه آن کاهش خواهد یافت؛ در حالی که تقاضا برای نفت ۳۰ دلاری بیشتر از نفت ۱۰۰ دلاری خواهد بود. لذا در حالی که عرضه نفت کاهش می یابد با افزایش تقاضا روبرو خواهیم شد که همین مسئله موجب افزایش قیمت نفت خواهد شد.»
وی افزود: «بنابراین اگر کشوری عمدا نخواهد نفت خود را ارزان بفروشد باید گفت در شش یا هفت ماه آینده احتمال افزایش قیمت نفت خیلی بیشتر از کاهش آن خواهد بود.»
قربان در پاسخ به این سوال که اکنون علت کاهش مداوم قیمت نفت چیست؟، گفت: «علت آن از یکسو افزایش عرضه است که اکنون فقط اوپک ۲ میلیون بیشتر از سقف مصوب اقدام به تولید نفت می کند و از سوی دیگر کاهش تقاضا است که به دلیل رکود در کشورهایی همچون چین تقاضا کاهش یافته است.»
این کارشناس مسائل انرژی درباره تاثیر مسائل سیاسی بین المللی بر قیمت نفت گفت: «مسائل سیاسی و منطقه ای معمولا باعث افزایش قیمت نفت می شود، اما در شرایط کنونی با توجه به دلایلی که ذکر شد عاملی برای افزایش قیمت نفت وجود ندارد.»
قربان در پاسخ به این سوال که آیا فروش نفت ارزان توسط داعش در بازارهای سیاه نیز در کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی تاثیرگذار است؟، گفت: «خیر؛ مقدار فروش نفت توسط داعش آنقدر کم و محدود است که به هیچ وجه تاثیری در قیمت نفت جهانی ندارد.»
قربان درباره تاثیر تنش ها و التهابات منطقه ای همچون عراق و سوریه بر قیمت نفت گفت: «ممکن است این مسائل مشکلاتی را پیش بیاورد اما اینها عواملی نیستند که موجب کاهش قیمت نفت شوند.»
این کارشناس مسائل انرژی درباره تاثیر اعدام شیخ نمر و بالا گرفتن تنش میان ایران و عربستان بر قیمت جهانی نفت گفت: «اگر تنش میان ایران و عربستان خیلی جدی شود و به سمت جنگ یا تنش های فیزیکی سوق یابد قیمت نفت افزایش خواهد یافت. اما اگر این تنش ها در سطح لفظی باقی بماند از آنجا که اجازه تعامل دو کشور در اوپک را کاهش داده و اختلافات ایران و عربستان برای توافق درباره سطح تولید نفت اوپک را افزایش می دهد، قیمت نفت روند کاهشی به خود خواهد گرفت.»
در ماههای آینده قیمت نفت افزایش خواهد یافت
اما دکتر هادی حق شناس کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «اکنون دو عامل باعث سقوط قیمت جهانی نفت شده است. اول آنکه ما با مازاد عرضه نفت در دنیا روبرو هستیم و دوم اینکه کشورهایی مانند برزیل، چین، روسیه و افریقای جنوبی که به عنوان موتور محرک اقتصاد جهانی مطرح بودند و عامل افزایش رشد اقئصادی در جهان محسوب می شدند با کاهش رشد اقتصادی روبرو شده اند و طبیعی است وقتی رشد اقتصادی این کشورها کاهش یابد و با مازاد عرضه هم روبرو باشیم قیمت نفت کاهش خواهد یافت.»
وی ادامه داد: «نکته کلیدی که وجود دارد این است که اگرچه قیمت تمام شده هر بشکه نفت برای ایران و عربستان در برخی حوزه های نفتی کمتر از ۵ دلار است، اما قیمت تولید نفت برخی تولید کننده های دیگر مانند نفت شیل آمریکا بیش از قیمت فعلی نفت جهانی است.»
وی افزود: «لذا اگر قیمت ها همچنان به سقوط خود ادامه دهند احتمالا عرضه نفت شیل یا نفت کشورهایی که هزینه تولید آنها بیش از قیمت فعلی است متوقف خواهد شد که در این صورت قطعا میزان عرضه کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر با توجه به پیش بینی موسسه های پولی جهانی مبنی بر حفظ رشد اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۱۶، احتمال اینکه در چند ماه آینده سقوط آزاد قیمت نفت متوقف شود خیلی زیاد است.»
حق شناس درباره تاثیر تنش ها و التهابات منطقه ای بر قیمت نفت گفت: «به لحاظ یک قاعده کلی هرگونه تنش یا ناامنی در جهان باید منجر به افزایش قیمت نفت شود؛ اما به دو دلیل چنین اتفاقی در سال های گذشته رخ نداده است.»
این کارشناس مسائل اقتصادی در بیان دلایل این موضوع گفت: «اول اینکه ذخایر نفت جهان (از جمله آمریکا) همواره سیر صعودی داشته و دوم اینکه در این ناامنی ها تولید نفت عربستان کاهش پیدا نکرده است و در طول دو جنگ خلیج فارس و همچنین جنگ لیبی، عربستان توانست به جای عراق و لیبی کمبود عرضه را جبران کند و بنابراین تا زمانی که عربستان می تواند به سیر صعودی تولید نفت ادامه دهد تنش های منطقه ای تاثیری بر افزایش قیمت نفت نخواهد گذاشت، مگر اینکه عربستان سیر صعودی تولید نفت خود را متوقف کند.»
حق شناس در پاسخ به این سوال که آیا بازگشت ایران به بازارهای جهانی منجر به مازاد عرضه و در نتیجه کاهش قیمت نفت در ماههای آینده نخواهد شد؟، گفت: «خیر؛ چراکه همانطور که عرض شد در پی ادامه سقوط قیمت نفت، تولید نفت برخی کشورهای غیر عضو اوپک که برایشان مقرون به صرفه نیست متوقف می شود و ایران می توان نفت خود را جایگزین آنها نماید.»
وی ادامه داد: «ایران باید جایگاه و سهم خود را در اوپک احیا کند و این درست نیست که عربستان مازاد سقف اوپک تولید کند اما ایران برای اینکه قیمت ها دچار کاهش نشود از سهم خود بگذرد.»
حق شناس درباره حد نهایی کاهش قیمت نفت گفت: «حد نهایی کاهش قیمت نفت ارتباط مستقیم با قیمت تمام شده تولید آن دارد. یعنی کاهش قیمت نفت تا مرز قیمت تمام شده تولید آن می تواند صورت بگیرد. لذا نفت ۱۰ دلاری هم برای ایران یا عربستان مقرون به صرفه است. اما همانطور که عرض شد در ماههای آینده با افزایش قیمت نفت روبرو خواهیم شد.»
