شواهد نشان می دهد هدف اصلی آمریکا و عربستان از حضور ایران در گفت و گوهای سوریه، پیدا کردن راهی برای موافقت ایران با کنار رفتن بشار اسد است. مقامات وزارت خارجه کشورمان بعد از دعوت به نشست وین، بارها بر عدم تغییر سیاست ایران در قبال سوریه تاکید کرده اند. به طور مثال حسین […]
شواهد نشان می دهد هدف اصلی آمریکا و عربستان از حضور ایران در گفت و گوهای سوریه، پیدا کردن راهی برای موافقت ایران با کنار رفتن بشار اسد است.
مقامات وزارت خارجه کشورمان بعد از دعوت به نشست وین، بارها بر عدم تغییر سیاست ایران در قبال سوریه تاکید کرده اند. به طور مثال حسین امیرعبداللهیان، گفته بود: هیچ تغییری در سیاست حمایتی جمهوری اسلامی ایران از سوریه ایجاد نشده است. تهران همواره از مبارزه با تروریسم و روند سیاسی در سوریه حمایت کرده است و همین رویه را کماکان پیگیری خواهد کرد.
ظریف هم از اینکه با تلاش ایران بیانیه نهایی نشست وین، معتدل شده خبر داده بود. به گفته او، البته اختلاف نظر اساسی هنوز هست و یک گروهی در این جمع از اول مبنای کار سیاسی خود را برای آن گذاشتند که آقای اسد نباید باشد و ما هم گفتیم که این تصمیمی است که باید مردم سوریه بگیرند و بر آن تاکید کردیم.
“اختلاف نظر اساسی” که ظریف از آن صحبت کرده، قبل از نشست وین به وضوح مشاهده شده بود و بر خلاف انتظار، پس از نشست وین هم تغییری نکرد.
ترکیه و عربستان مواضع انعطاف ناپذیری در این خصوص اتخاذ کرده اند و به جد خواستار کنار رفتن بشار اسد هستند. پیش از نشست وین، داوود اوغلو نخست وزیر ترکیه درباره سفر بشار اسد به مسکو به کنایه گفته بود: امیدوارم برای همیشه اسد در مسکو بماند.
عادل جبیر وزیر خارجه عربستان نیز پس از نشست وین، در اظهاراتی که به نظر، بر خلاف اظهارات ظریف است، گفته بود: در دو مورد ما با آنها (ایران و روسیه) اختلاف داریم یکی زمان و روش خروج اسد و دومین مورد زمان و شیوه عقب‌نشینی نیروهای خارجی به ویژه نیروهای ایرانی است. این موارد، دو مساله اساسی هستند که بدون هر یک از این‌ها هیچ راه‌حلی نمی‌تواند وجود داشته باشد.
واضح است که اظهارات جبیر، تنها اختلاف موجود را نحوه کنار رفتن بشار اسد قلمداد کرده که آشکارا با موضع گیری ظریف متفاوت است. قابل تامل اینکه، این اظهارات بر خلاف گفته های ظریف، “معتدل شدن” مواضع مخالفان بشار اسد در منطقه نیست. چرا که ترکیه نیز پیش از این، همین مواضع را به گونه دیگری تکرار کرده بود و صرفا برای نحوه کنار رفتن بشار اسد راه حل می داد. دو مقام ارشد دولت ترکیه روز سه شنبه اعلام کرده بودند این کشور آماده است یک دوره گذر سیاسی را در سوریه بپذیرد که در آن، بشار اسد رئیس جمهور سوریه پیش از کناره گیری، به مدت شش ماه به طور نمادین در قدرت بماند.
در میان این مواضع زیاده خواهانه عربستان و ترکیه، که حمایت آمریکا را نیز پشت سر خود می بینند، مواضع طرف ایرانی حتی گاهی از سوی طرف مقابل، “تعدیل شده” قلمداد می شود. به عنوان مثال ظریف و معاونش کنار رفتن بشار اسد را به طور کامل رد نکرده بلکه آن را به نظر مردم سوریه منوط کرده اند.
امیرعبداللهیان گفته است: کسانی که قصد عبور از آقای بشار اسد را دارند به خوبی می دانند که در چارچوب روند سیاسی، فقط مردم سوریه درباره سرنوشت خود تصمیم می گیرند.
ظریف هم در مورد کنار رفتن بشار اسد گفته است: “ما گفتیم که این تصمیمی است که باید مردم سوریه بگیرند و بر آن تاکید کردیم.”
در یک جمع بندی، شاید بتوان این گونه تصور کرد که همه طرف ها روی ادامه کار بشار اسد برای یک دوره موقت توافق داشته باشند. در این صورت انتخابات مجددی پس از یک دوره انتقال برگزار خواهد شد و احتمالا موضوع مورد اختلاف در آنجا حضور یا عدم حضور بشار اسد در آن انتخابات خواهد بود.بر این اساس، آمریکا، ترکیه و عربستان تلاش خود را برای عدم حضور بشار اسد به کار خواهند بست و ایران را تحت فشار خواهند گذاشت.
به نظر می رسد تعدیل مواضع ایران، و عقب نشینی گام به گام از حمایت بشار اسد، دامی است که طرف های مقابل برای ظریف و همکارانش در گفت و گوی های سوریه گذاشته اند.
منبع: صراط
