امروزه یکی از مشکلاتی که رهبران اروپایی با آن دست به گریبان هستند، ورود سیل عظیمی از پناهندگان سوری به کشورهای اروپایی است. ورود غیرمترقبه پناهندگان سوری به اروپا باعث سردرگمی مسئولان اروپایی و شروع اختلافات بین آنها در مورد پذیرش یا عدم پذیرش پناهندگان سوری شده است.چندین سال از شروع جنگ های داخلی در […]
امروزه یکی از مشکلاتی که رهبران اروپایی با آن دست به گریبان هستند، ورود سیل عظیمی از پناهندگان سوری به کشورهای اروپایی است. ورود غیرمترقبه پناهندگان سوری به اروپا باعث سردرگمی مسئولان اروپایی و شروع اختلافات بین آنها در مورد پذیرش یا عدم پذیرش پناهندگان سوری شده است.چندین سال از شروع جنگ های داخلی در سوریه می گذرد ولی تاکنون چنین حجمی از آوارگان سوری عازم کشورهای اروپایی نشده بودند.
بدنبال شروع درگیریهای داخلی در سوریه ترکیه که از یک کشور دوست و استراتژیک برای دولت بشار اسد به یک دشمن برای وی تبدیل شده بود، پناهندگان سوری را در این کشور اسکان داد. بر اساس آخرین آمارها یک میلیون و نیم آواره سوری در ترکیه مستقر هستند. پذیرش این حجم از آوارگان سوری از سوی دولت ترکیه مطمئنا بی دلیل نبوده است. هدف اصلی دولت ترکیه از اسکان آوارگان سوری در واقع بهره برداری از این آوارگان در جهت براندازی دولت بشار اسد بوده است. اسکان حجم بسیار زیادی از پناهندگان در ترکیه با این هدف صورت گرفت که کشورهای غربی ترغیب به همکاری با دولت آنکارا برای براندازی بشار اسد از قدرت شوند ولی دولتهای غربی بویژه آمریکا رغبتی برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه و یا حمله نظامی به این کشور جهت براندازی دولت بشار اسد از خود نشان ندادند.
دولت ترکیه که از غرب ناامید گشته بود به حمایت از گروههای تروریستی بویژه داعش پرداخت که کشف محموله کمک های سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه “میت” به داعش از سوی ماموران پلیس ترکیه باعث ایجاد جنجال در ترکیه شد و رهبران مخالف دولت آنکارا حزب حاکم توسعه و عدالت را به کشاندن ترکیه به جنگ و ضربه زدن به منافع ملی این کشور متهم ساختند. دولت ترکیه که نتوانست با استفاده از حربه های پذیرش آوارگان سوری و نیز حمایت های تسلیحاتی و آموزشی از تروریست ها بشار اسد را سرنگون سازد، سیاست جدیدی را در پیش گرفت و آن ترغیب آوارگان سوری برای اعزام به کشورهای اروپایی جهت فشار به رهبران اروپا برای کمک به آنکارا در براندازی دولت بشار اسد بود.
آنکارا تصمیم گرفت با سرایت دادن بخشی از فشار به سوی اروپا، کار را برای غربی ها سخت تر کند. طی چند ماه اخیر، ترکیه از متوقف کردن پناهندگانی که به سوی غرب می روند، دست برداشت. گفته می شود در حال حاضر، همان نیروهای امنیتی ترکیه که جلوی پناهندگان را می گرفتند، به قاچاقچیان انسان کمک می کنند تا آن ها را به اروپا برسانند. واضح است که هیچ یک از این اقدامات بدون اطلاع رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه قابل انجام نبوده است. برای چندین سال، اردوغان پناهندگان سوری را به این امید نگه داشت که از آن ها برای براندازی دولت بشار اسد استفاده کند.از آنجا که همه طرح های رئیس جمهور ترکیه در این زمینه شکست خورد، وی تصمیم گرفت، فشار انسانی غیرقابل تحملی را به اروپا وارد کند. وی امیدوار بود با این کار،کشورهای اروپایی را وادار کند که ریشه مشکل را هدف قرار داده و علیه دولت بشار اسد، اقدام نظامی کنند.
دولتهای اروپایی که نمی خواستند وارد باتلاق سوریه شوند برای بازگرداندن آوارگان سوری به ترکیه به آنکارا باج دادند. آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در جریان سفر به ترکیه و گفتگو با مقامات آنکارا درباره بحران آوارگان و تحولات سوریه، با شروط آنکارا برای مشارکت و همکاری در خصوص بحران آوارگان سوری موافقت کرد. احمد داود اوغلو نخست وزیر ترکیه با اعلام آمادگی کشورش برای مشارکت با آلمان و اتحادیه اروپا در قبال بحران آوارگان سوری ، در عین حال شروطی را مطرح کرد که با موافقت صدر اعظم آلمان مواجه شد.
ترکیه چهار خواسته را در این خصوص مطرح کرده است که عبارتند از: گشودن فصل های جدید در مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا برای الحاق این کشور به این اتحادیه، آزادسازی ویزا برای اتباع ترکیه تا سال ۲۰۱۶میلادی، پرداخت ۳ میلیارد دلار از سوی اتحادیه اروپا به ترکیه برای اسکان آوارگان سوری و دعوت از رهبران ترکیه برای شرکت در نشست سران اتحادیه اروپا.
طبق توافق صورت گرفته، اتحادیه اروپا می تواند در قبال دادن امتیازات ویژه ویزا به اتباع ترکیه، آوارگان سوری را به ترکیه بازگرداند. لازم به ذکر است پیش از این ترکیه از اتحادیه اروپا برای اسکان و هزینه های جاری آوارگان سوری درخواست کمک کرده بود. همچنین با وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی ترکیه دولت یکی از علل این شرایط را آوارگان سوری معرفی نمود و اعلام نمود که قبول آن ها در کشور بار مالی فراوانی به همراه دارد و در صدد کمک به برگشتن آن ها به کشورشان می باشد. این در حالی ست که آوارگان سوری در ترکیه دارای اوضاع اسف باری هستند و حتی از امکانات اولیه زندگی و امنیت هم برخوردار نیستند. پناهجویان علاوه بر این مشکلات در معرض رفتار بد مردم با آن ها نیز قرار دارند چون برخی از مردم آن ها به عنوان عامل ناامنی و فساد یاد می کنند. دولت آنکارا که در موضوع سرنگونی دولت بشار اسد با اروپا به نتیجه نرسید حال از حربه دیگری بهره برد و با معامله بر سر آوارگان سوری قصد دارد تا رویای پیوستن به اتحادیه اروپا را به واقعیت نزدیک تر سازد.
علی حیدری منور – کارشناس مسائل قفقاز
