خشک شدن فزاینده منابع آب مشکلی ملی است که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه جلوه ای بیشتر یافته و بیشتر مورد توجه است. احیای کارآمد دریاچه ارومیه می تواند به عنوان الگویی موفق برای احیای سایر حوضه های در حال تهدید کشور به کار رود و یا در صورت عدم کامیابی نقطه یاسی برای پذیرش […]
خشک شدن فزاینده منابع آب مشکلی ملی است که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه جلوه ای بیشتر یافته و بیشتر مورد توجه است. احیای کارآمد دریاچه ارومیه می تواند به عنوان الگویی موفق برای احیای سایر حوضه های در حال تهدید کشور به کار رود و یا در صورت عدم کامیابی نقطه یاسی برای پذیرش شکست باشد. این بحران به شدت مورد توجه ملی و بین المللی است و عدم توفیق می تواند دست مایه ای برای تبلیغات منفی توسط معاندان نظام باشد. ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه باید با یارگیری مناسب، بسیار هوشمندانه و نتیجه نگر عمل نماید.
فرایند خشک شدن دریاچه ارومیه با شدتی غیرطبیعی از سالها پیش آغاز شده است. پس از وعده های نافرجام دولتهای قبلی، دولت یازدهم تدبیری نیک اندیشید و امیدی در دلها دمید. پس از جلسات پراکنده سازمانهای مختلف و کنفرانسهای علمی که با حضور کارشناسان زبده خارجی و داخلی برگزار گردیده بود، ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه تشکیل گردید و جلسات رسمی در قالب گارگروههای تخصصی آغاز شد.
انتظار این بود که برونداد جلسات این ستاد نسخه ای نسبتا کامل و جامع باشد که دست کم به زمانی که از دست رفته بود بیارزد. نسخه ای که در تدوین آن تمام سازمانهای درگیر با هدف مشترک “احیای دریاچه ارومیه” به طور جدی شرکت کرده باشند تا سند تسلیمی به دولت نسخه ای علمی و عملیاتی باشد.
انتقال آب ارس به دریاچه اورمیه هزینه‌بردار است
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه همچنین درباره طرح انتقال آب بین‌حوزه‌ای ارس به دریاچه ارومیه اظهار کرد: چون این پروژه هزینه بسیاری را طلب می‌کرد و امکان جایگزین کردن آب‌های داخلی وجود داشت، ارس از طرح‌های انتقال بین‌حوزه‌ای حذف شد.
وی با اشاره به اینکه طرح انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه در جریان است، گفت: برای انتقال حدود ۶۵۰ میلیون متر مکعب آب از پشت مخزن سد کانی سیب به دریاچه ارومیه یک تونل با قطر نهایی ۵٫۵ متر طراحی شده که مجموعا ۳۵٫۳ کیلومتر طول تونل است که خود به دو بخش ۲۱ کیلومتری خروجی و بخش ورودی ۱۴ کیلومتری تقسیم شده است. دو دستگاه TBM خریداری شده که اولین دستگاه این هفته شروع به حفاری کرده و دومین دستگاه در آخر سال به کشور می‌رسد و احتمالا اوایل سال آینده شروع به حفاری می‌کند تا طبق برنامه در ۱۳۹۸ آب به دریاچه ارومیه برسد.
خبر این اتفاق روز سه شنبه مخابره شد؛ آغاز به کار عملیات حفاری مکانیزه تونل انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه که در حضور حمید چیت چیان، وزیر نیرو و جمعی از اهالی رسانه که می‌تواند برای اهالی آذربایجان و تمامی آنهایی که اوضاع بحرانی دریاچه ارومیه نگرانشان کرده بود، گامی بسیار مثبت به حساب آید و ثابت کند که احیای این دریاچه، از دغدغه های مهم مسئولان است.
تجریشی در پایان با بیان اینکه این سد در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان پیرانشهر قراردارد که ۵۰ متر ارتفاع و ۳۳۰ میلیون متر مکعب حجم مخزن دارد، اظهار کرد: در مصوبه‌ای در زمینه احیای دریاچه ارومیه گفتیم آب این سد به جای اینکه در کشاورزی استفاده شود، بهتر است به دریاچه ارومیه انتقال یابد.
پروژه انتقال خزر به دریاچه اورمیه در برنامه اجرایی ستاد احیا قرار ندارد
وی با بیان اینکه مطالعات پروژه انتقال آب دریای خزر حدود دو تا سه سال و اجرای آن نیز حداقل هشت سال طول می‌کشد، افزود: اگرچه حدود یک سال و نیم از شروع مطالعات این طرح گذشته، اما از آنجا که ستاد احیای دریاچه ارومیه مکلف به احیای این دریاچه تا سال ۱۴۰۲ شده است، نمی‌تواند هشت سال منتظر اجرای این طرح بماند. بنابراین انتقال آب خزر در برنامه عملیات اجرایی ستاد برای احیاء دریاچه ارومیه قرار نداشته ولی وزارت نیرو مطالعات خود را به جد در این زمینه ادامه می‌دهد.
به گفته تجریشی وزارت نیرو می‌خواهد اطمینان کامل داشته باشد که اگر یک درصد هم به لحاظ زیست محیطی امکان انتقال آب خزر وجود دارد، این طرح را مورد بررسی قرار دهد. علت اینکه این پروژه در مصوبات ستاد نیست این است که ستاد تا ۱۴۰۲ مصوبه دارد که تراز دریاچه را به حد مشخصی برساند.
پرونده انتقال آب از رودخانه زاب به دریاچه ارومیه حدود چهار ماه است که در دفتر ارزیابی سازمان محیط زیست توسط کارشناسان و متخصصان در حال بررسی است.
به گفته وی، پس از بررسی‌های انجام شده، کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که هر طور شده بایستی آب به دریاچه ارومیه برسد و یکی از بهترین مسیرها برای این پروژه، انتقال آب از رودخانه زاب است.
معاون طبیعی سازمان محیط زیست اظهار داشت: اما بر اساس نظر کارشناسان محیط زیست در اجرای این پروژه بایستی اصلاحات و تغییراتی انجام می‌شد که خوشبختانه مجریان این طرح این اصلاحات را در نظر گرفته و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده ۲ سازمان محیط زیست تاییدیه خود را برای انتقال آب زاب به دریاچه ارومیه به ستاد احیای این دریاچه ابلاغ کرد.
اگر چنین رویکردهایی مدنظر است، آیا نباید برای جلوگیری از اتلاف وقت در انجام امور تسریع صورت دهیم و اعتبارات ویژه احیای دریاچه اورمیه را به این منظور به کار بگیرم؟ در دیگر پروژه هایی که به این منظور تعریف شده چه؟ مگر نه اینکه برای احیای دریاچه اورمیه راهکارهای ۲۶ گانه تعریف شده؟ آیا برای اجرایی کردن این راهکارها که پروژه فوق تنها یکی از آنهاست، زمان در حال از دست رفتن نیست؟! بهتر است به جای پیدا کردن را ههای انتقالی از این طرف و آنطرف عملیات اجرایی یکی از این پروژه ها را جدی گرفته و تمهیدات مناسبی اندیشیده شود!
