برای توصیف ماه مهر بهترین واژه‌ها و جمله‌ها را می‌توان در همین سروده زیبای مرحوم قیصر امین‌پور گلچین کرد که بهترین خاطرات از دوران کودکی و به ویژه حال و هوای دانش‌آموزان و تکاپوی خانواده‌ها برای فرستادن فرزندان‌شان به مدرسه را برای‌مان تداعی می‌کند. به هر حال کمبود مدرسه در پروژه‌های مسکن مهر از جمله […]
برای توصیف ماه مهر بهترین واژه‌ها و جمله‌ها را می‌توان در همین سروده زیبای مرحوم قیصر امین‌پور گلچین کرد که بهترین خاطرات از دوران کودکی و به ویژه حال و هوای دانش‌آموزان و تکاپوی خانواده‌ها برای فرستادن فرزندان‌شان به مدرسه را برای‌مان تداعی می‌کند.
به هر حال کمبود مدرسه در پروژه‌های مسکن مهر از جمله مشکل بزرگ آموزش و پرورش اعلام شده است. به طوریکه این مشکل را می‌توان به نوعی در تمام پروژه‌های مسکن مهر که در استان‌ها به اجرا درآمده به عینه مشاهده کرد که نمونه بارز آن را در پروژه‌های مسکن مهر شهر جدید سهند استان آذربایجان‌شرقی به راحتی قابل لمس است.
* مهر بی‌مهر برای دانش‌آموزان محروم مسکن مهر سهند
از این رو چند روز از سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ دانش‌آموزان و دانشجویان پس از سه ماه دوری از مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها گذشته و این در حالی است که برخی از مشکلات بر سر راه تحصیل دانش‌آموزان آذربایجان‌شرقی و به ویژه شهر جدید سهند وجود دارد، به طوری که اخیراً فرماندار شهرستان اسکو، از کمبود فضای آموزشی در شهر سهند خبر داده و گفته «با توجه به واگذاری تدریجی مسکن‌های مهر در شهر سهند با کمبود کلاس‌های آموزشی در فازهای ۳ و ۴ این شهر مواجه هستیم».
حیدر صادقی با تاکید بر اینکه از هشت باب مدرسه مورد نیاز در سال تحصیلی جدید تنها پنج باب مدرسه در این شهر در حال ساخت است، می‌گوید:« کمک‌های اولیای دانش‌آموزان و خیران می‌تواند در آماده‌سازی و تکمیل برخی نواقص موجود در مدارس شهر سهند کمک شایانی کرده و از افت کیفیت آموزشی جلوگیری کند».
به اینگونه احداث بیش از ۳۵ هزار واحد مسکونی در شهر جدید سهند بدون توجه به زیرساخت‌های آن که از جمله آن می‌توان به کمبود فضاهای آموزشی اشاره کرد، به قطع و یقین این چنین مشکلات را برای ساکنان این مناطق به دنبال خواهد داشت.
با این وصف همچنین مقام عالی استان آذربایجان‌شرقی بارها از نبود زیرساخت‌های لازم در این شهر انتقاد کرده و انتقال۲۵۰ هزار نفر جمعیت جدید به این شهر را خیانت در حق مردم دانسته و خواستار بازنگری در اجرای طرح جامع شهر جدید سهند شده است.
* بار غربت و دلتنگی بر دوش دانش‌آموزان ساکن در پروژه‌های مسکن مهر
به هر حال آنچه در این راستا اهمیت دارد اینکه این اولین بار نیست که صحبت از رعایت عدالت آموزشی و مشکلات تحصیل دانش‌آموزان در مناطق مختلف و به ویژه کمبود فضاهای آموزشی و تفریحی در پروژه‌های مسکن مهر می‌شود، با این وجود باید مسئولان متولی این امر در جریان باشند که ساکنان پروژه‌های مسکن مهر به نوعی از قشر متوسط و محروم جامعه هستند و از این رو با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند.
رفع فقر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها همچنین کمبود امکانات و فضاهای آموزشی از جمله وظایف مهم مسئولان به حساب می‌آید چرا که به عقیده کارشناسان دانش‌آموزانی که قرار است آینده کشورمان را بسازند، کیفیت آموزش آنان رابطه مستقیمی با کیفیت فردای کشورمان دارد.
* زنگ بی‌مهری در نخستین روز ماه مهر
بنابراین شاید لازم باشد به مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط یادآوری کنیم که اصلی‌‌ترین خواسته این دانش‌آموزان و به ویژه والدین آنها، تحقق عدالت آموزشی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تحصیل در آرامش است.
حال پرسش مهمی که در این خصوص مطرح است اینکه دست‌اندرکاران، مسئولان و متولیان اجرای پروژه‌های مسکن مهر چرا به وجود برخی زیرساخت‌های ضروری که از جمله مهمترین آن می‌توان به داشتن فضای آموزشی مورد نیاز برای دانش‌آموزان اشاره کرد کم توجهی میکنند و برای به ثمر رسیدن آن با وجود انتقادهای فراوان، امروز و فردا میکنند؟! چرا در این مورد اقدامات اساسی و هزینه‌های لازم از سوی دستگاه‌های متولی و ذی‌ربط صورت نمی‌گیرد؟
با وجود این همه اما و اگرهایی که در زمینه کمبود فضاهای آموزشی و تفریحی در پروژه‌های مسکن مهر به چشم می‌خورد، به طوریکه با وجود گذشت چند سال از ساخت مسکن‌های مهر در شهر جدید سهند و با وجود قول‌های متعددی که از سوی مسئولان و دستگاه‌های متولی در آبادانی هر چه بیشتر این مناطق داده‌اند، هنوز هم کمبود فضای‌های آموزشی یکی از مهمترین مشکلات خانواده‌های ساکن در این منطقه به حساب می‌آید.
*اینجا آفتاب مهر طلوع نکرده است
در همین حال بازدید میدانی گزارشگر فارس از کوچه پس کوچه‌های بخش‌های مختلف فاز دو، سه و چهار شهر جدید سهند و در همین ارتباط گفت‌وگو با جمعی از والدین و دانش‌آموزان ساکن در فاز سه این شهر، می‌تواند به عینه این مشکلات و کمبود فضاهای آموزشی را ملموس‌تر نمایان کند.
حامدی یکی از ساکنان فاز سه در گفت‌وگو با گزارشگر فارس می‌گوید: دو دانش‌آموز در مقطع دبیرستانی دارد که به دلیل نبود مدارس کافی در این منطقه مجبور هستند در تبریز به مدرسه بروند و با توجه به بعد مسافت زیاد این شهر با تبریز تحصیل آنها برای خانواده ما به یک معضل تبدیل شده است.
وی ادامه می‌دهد: در این فاز چهار تا پنج مدرسه وجود دارد که یکی از اینها هم تکمیل نشده و با توجه به این همه جمعیت دانش‌آموز در مقاطع و رشته‌های مختلف به نظر می‌رسد مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط، کمترین توجه را به داشتن فضاهای آموزشی مناسب در این مناطق را داشته‌اند.
قدرتی یکی دیگر از شهروندان ساکن در فاز سه در گفت‌وگو با گزارشگر فارس در این ارتباط می‌گوید: نزدیک سه سال است که در این منطقه زندگی میکنند و دو دانش‌آموز دختر در مقطع راهنمایی دارند که برای ادامه تحصیل مجبورند به شهرستان اسکو بروند و بر همین اساس به دلیل دوری راه خانه تا مدرسه، مجبورم هر روز صبح این فاصله را به همراه دخترانم طی کنم که این مسئله گاهی برای وی و خانواده‌ام، مسائل و مشکلات بسیاری را به دنبال می‌آورد.
* بوی ماه مهر سهند عطر ناخوشایند بی‌مهری می‌دهد
در ادامه تکمیل این گزارش و در گفت‌وگو با والدین برخی از دانش‌آموزان در حین بازدید از محله‌های فاز سه شهر جدید سهند، در کنار دیوار یکی از مجتمع‌های مسکونی این منطقه پدری را می‌بینم که با چهره غمگین و در حال حرف‌زدن با خودش نزدیک می‌روم و سلام می‌کنم.
در پس چهره غمگین و از وضع ظاهر و دست‌هایش می‌توان، افکار پریشان او را مشاهده کرد که این روزها دلخوشی از روزگار ما ندارد، با او خودمانی هم صحبت میشوم، انصافاً با برخوردی خوب و در عین‌حال مؤدبانه با من صحبت می‌کند، به نظر می‌آید در اعماق افکار خود به دنبال شخصی همچون خبرنگاری می‌گشت تا تمام ناراحتی‌هایش را بر روی او آوار کند.
وی که خود را کریم معرفی می‌کند، کارگر یک تولیدی در شهرک چرم شهر تبریز است که اخیراً در این فاز یعنی فاز سه شهر جدید ساکن شده است، می‌گوید: به سختی برای فرزندان ۷ و ۱۲ ساله خود در این شهر مدرسه پیدا کرده که همچنین به دلیل دوری از منزل باید از سرویس مدارس استفاده کنند که با توجه به تورم، گرانی و درآمد ناچیزی که دارم، امکان تهیه شهریه، کرایه سرویس مدارس و به خصوص خرید لباس، کفش، کیف و لوازم‌التحریر برای آنها اکثر وقت‌ها به سختی صورت می‌گیرد.
وی می‌افزاید: کاش مدرسه بچه‌هایش نزدیک منزل بود که آن وقت کمتر دچار مشکل می‌شدیم.
* لبخند تلخ دانش‌آموزان سهند به ماه مهر
به همین اعتبار در ادامه گزارش میدانی با تنی چند از دانش‌آموزان این منطقه نیز هم صحبت میشوم که صحبت‌ها و نظرات آنها جای بسی تامل، کنکاش و بررسی دارد.
مریم یکی از این دانش‌آموزان دبستانی فاز سه در گفت‌وگو با گزارشگر فارس از اینکه مدرسه وی نزدیک منزل آنهاست، خوشحال است.
وی می‌گوید: پدر و مادرم از اینکه من به مدرسه می‌روم، انتظار دارند که خوب درس بخوانم، من هم خیلی زحمت می‌کشم و با خوب درس خواندن می‌خواهم به دیگران کمک کنم.
محمدحسین یکی دیگر از دانش‌آموزان دبیرستانی ساکن در فاز سه نیز در گفت‌وگو با گزارشگر فارس می‌گوید: به نظر می‌رسد مسئولان و مدیرانی که در تهیه و اجرای پروژه‌های مسکن مهر، مشارکت داشته‌اند، فرزند و بچه نداشته‌اند و به فکرشان نیفتاده که مدرسه هم ممکن است در این منطقه نیاز داشته باشد.
* بی‌مهری بر آسمان دنیای این دانش‌آموزان سایه افکنده است
در همین راستا حمیده.ک، یکی از معلمان پیش دبستانی شهر جدید سهند نیز در گفت‌وگو با گزارشگر فارس در همین رابطه با انتقاد از وضعیت فضای آموزشی این شهر می‌گوید: مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط به خوبی می‌دانند که با این حجم جمعیت دانش‌آموزی که شهر جدید سهند دارد و هر روز نیز بر تعداد این دانش‌آموزان اضافه می‌شود، این تعداد فضای آموزشی موجود در این شهر جوابگوی نیازهای آموزشی نیست ولی اقدامات اساسی قابل قبول و آنچنانی نمی‌کنند.
با این وجود برای جمع‌بندی این گزارش و گوشزد به مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط، بهترین راهکار و پیشنهاد را می‌توان در عمل به فرامین منشور حقوقی دانش‌آموزی یافت که در این گزارش به چند ماده این منشور، در ارتباط با این مطلب می‌پردازم.
* غریبانه بخوان، حاشیه‌های غریبانه بر متن، منشور حقوق دانش‌آموزی را
در واقع منشور ملی حقوق دانش‌آموز با هفت فصل و ۵۴ ماده سال‌هاست که حقوق دانش‌آموزان ایرانی را تعریف کرده است، اما در سالهای اخیر به نظر می‌رسد، آگاهی نداشتن معلمان و دانش‌آموزان از این حقوق موجب شده تا صدمه‌ها و خسارت‌های جبران‌ناپذیری برای دانش‌آموزان در مدت تحصیل رخ دهد.
به عقیده جامعه شناسان و کارشناسان حوزه آموزشی، «یکی از مشاغل و مواردی که حقوق آن تعریف شده ولی اطلاع‌رسانی خوب و نظارت بر اجرای آن انجام نشده است، حقوق دانش‌آموزان است، حقوقی که در سالهای اخیر کمی مورد بی‌مهری قرار گرفته است».
بنابراین، در کنار حوادث سوختگی که در مدرسه‌ها، در دهه‌های اخیر شاهد آن بودیم و آخرین حادثه در این خصوص هم مربوط به آبان ماه سال ۱۳۹۱ بود که در مدرسه ابتدایی روستای شین‌آباد، باعث مرگ یک دانش‌آموز و سوختگی شدید ۲۸ دانش‌آموز شد.
* مدارسی که خاطره شدند
از سوی دیگر، اینک این پرسش مطرح می‌شود که چرا در برخی از استان‌ها و به ویژه در مناطق کم برخوردار، برخی مدارس از ابتدایی‌ترین تجهیزات و امکانات کمک آموزشی رنج می‌برند، به طوریکه مدارسی هم داریم که دارای تخته‌های هوشمند و تدریس به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد؟! و در کل باید از مسئولان و دستگاه‌های ذی ربط پرسید، آیا به راستی حقوق دانش‌آموزان در مدرسه‌های کشور رعایت می‌شود؟
همچنین پرسش‌های دیگری چون اینکه آیا تمام امکانات تحصیلی برای تمام دانش‌آموزان ایرانی در کشور برابر است؟ و آیا قوانین و حقوق تعریف شده در این منشور برای دانش‌آموزان در مدرسه‌ها رعایت می شود؟ به هر حال به نظر می‌رسد در صورت یافتن پاسخ و جواب به این پرسش‌هاست که می‌توان در آینده نزدیک از بسیاری صدمه‌ها و خسارت‌های در حین دوره تحصیل دانش‌آموزان جلوگیری کرد.
* توجه به نیازهای دانش‌آموزان محروم … شاید وقتی دیگر
براساس این منشور،« دانش‌آموز فردی است که در محدوده سنی ۶ تا ۲۰ سال قرار دارد و باید از تمام حقوق تعیین شده برخوردار باشد. در این منشور به صراحت تاکید شده، دولت مکلف است نیازهای دانش‌آموزان بی‌بضاعت و بی‌سرپرست را تامین کند و دانش‌آموز حق دارد از مدرسان توانمند و برجسته در ابعاد علمی و اخلاقی بهره‌مند شود.
در ماده هشت این منشور آمده است: دانش‌آموزان حق دارند به طور یکسان از امکانات آموزشی بهره‌مند شوند همچنین حق برخورداری از آموزش معطوف به رشد کامل شخصیت را دارند و باید از آموزش‌های ویژه برای رویارویی با بلایا و حوادث طبیعی بهره‌مند شوند.
همچنین ماده ۱۹ می‌گوید: دانش‌آموزان حق دارند از منابع کمک آموزشی از قبیل کتابخانه‌ها، اینترنت و فناوری‌های جدید علمی و آموزشی مطابق با امکانات روز و قوانین جاری استفاده کنند و اصول حقوق شهروندی و مهارت‌های زندگی را فرا بگیرند.
* نظام آموزش و پرورش ایران در چرخه آزمون و خطا
ماده ۲۸ می‌گوید: دانش‌آموزان باید دارای حق شادی و شاد بودن مطالب آموزشی و اجرای متنوع و شادی بخش آنها باشند. حقوق بهداشتی داشته باشند،از تسهیلات درمانی و بهداشتی استفاده کنند و براساس ماده ۳۵ این منشور دانش‌آموزان حق دارند در محیطی با تراکم فضایی متناسب با سن و مرحله رشد خود، تحصیل کنند.
براساس این منشور دانش‌آموز دارای حق آزادی عقیده و بیان و مصونیت پس از بیان است. دانش‌آموز مصون از تعرضات جسمانی، روانی و حیثیتی بوده و هیچ دانش‌آموزی را نمی‌توان بی‌دلیل نسبت به مکالمات تلفنی و وسایل شخصی از قبیل کمدها و لباس‌ها مورد تجسس قرار داد».
شکی نیست در صورت توزیع عادلانه تسهیلات و امکانات رفاهی، آموزشی و تحصیلی و به خصوص آموزش و آگاهی لازم معلمان و دانش‌آموزان، از منشور ملی حقوق دانش‌آموزی است که می‌توان از بسیاری از وقایعی همچون شین‌آباد و عدم سرگردانی دانش‌آموزان در پروژه‌های مسکن مهر را کنترل کرد.
