به گزارش اویاقلیق،پل هایی که در روزگاران قدیم، به عنوان گلوگاهی برای داد و ستدهای جاده ابریشم با ۱۰ هزار سرباز ‘ سلطان محمد خدابنده’ مرمت شدند و امروز با عناوین ‘پل سالم’ و ‘پل شکسته’ (سینیق کورپی) همچنان پابرجا و در ردیف آثار ملی کشور به شمار می روند. اگرچه قدمت بنای فعلی ‘پل […]
به گزارش اویاقلیق،پل هایی که در روزگاران قدیم، به عنوان گلوگاهی برای داد و ستدهای جاده ابریشم با ۱۰ هزار سرباز ‘ سلطان محمد خدابنده’ مرمت شدند و امروز با عناوین ‘پل سالم’ و ‘پل شکسته’ (سینیق کورپی) همچنان پابرجا و در ردیف آثار ملی کشور به شمار می روند.
اگرچه قدمت بنای فعلی ‘پل سالم’ به دوران سلجوقی و ‘پل شکسته’ به قاجار می رسد اما به دلیل موقعیت استراتژیکی این منطقه، این پل ها همواره در طول ادوار مختلف تاریخی در این مکان بنا و در اثر گذشت زمان بارها تخریب و تجدید بنا شده است.
در طول مسیر رود ارس به جز پل های خداآفرین، تنها در دو محل جلفا و مغان پل سازی شده که هر دوی آنها به مرور زمان، اسیر طغیان موج خروشان ارس شده است.
*** پل سالم خداآفرین همچنان استوار بر بستر تاریخ
پل سالم دارای ۱۵ طاق جناقی و هلالی نامنظم و کوچک و بزرگ می باشد که ۴ دهنه آن در منطقه قره باغ و ۱۱ دهنه آن متعلق به ایران است.
طول این پل۲۱۲ متر و عرض آن حدود ۴ متر می باشد و بلندی آن در مرکز رودخانه ارس از سطح تراز آب ۱۰ تا ۱۲ متر است.
پایه های پل با مهارت و معماری کامل و دقیق بر روی لایه های سنگی بنا شده تا در سیلاب رودخانه و طغیان آن آسیب پذیر نباشد و به عقیده کارشناسان میراث فرهنگی، علت نامنظم بودن دهنه های پل ناشی از این موضوع است که نظیرش را در کمتر پلی می توان پیدا کرد.
بر روی دهانه چهارم و پنجم این پل، پایه آجری ۳ متری ساخته شده که تقریبا حد فاصل میان دو طرف را مشخص می کند.
در کناره های پل تعداد ۴۲ ستون یا نرده از سنگ های تراش خورده نصب شده که در حال حاضر تعدادی از آنها از بین رفته است.
*** جلوه هایی کم نظیر از معماری ایرانی در پل شکسته خداآفرین
پل شکسته در بین اهالی به نام پل اول یا پل شکسته (اولکی کورپو – سینیق کورپو) خداآفرین مشهور است که دارای کانال های تو خالی بوده و از معماری منحصر به فردی برخوردار می باشد.
ساختمان پل، در نما از ماسه سنگ های تراشیده شده ی منظم و در داخل آن از لاشه سنگ ها با ملات ساخته شده است.
این پل با ۱۲۰ متر طول دارای ۱۱ دهنه بوده که ۳ دهنه آن سالم و ۴ دهنه آن از هر دو سمت ایران و کشور همسایه تخریب شده است.
به عقیده ریش سفیدان محلی، پل شکسته در اثر حملات اعراب و سایر حاکمان به منطقه تخریب شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان های کلیبر و خداآفرین می گوید: مورخان منابع اسلامی یکی از صحابه پیامبر به نام ‘ بشیرابن عبدالله ‘ را نخستین سازنده این پل ها برای صدور اسلام به قفقاز می دانند.
به گفته کیومرث کریمی، طبق بررسی های اداره کل میراث فرهنگی استان، این پل ها بر حسب نیاز و اهمیت ویژه در تبادل کالا و تجارت از دوران اسلامی تا دوران قاجاریه به صورت مکرر مورد مرمت و بهره برداری قرار گرفته است.
وی همچنین پل های خداآفرین را بسیار ارزشمند و مرمت و حفظ این آثار ملی را به عنوان بخشی از هویت این منطقه، امری ضروری می داند.
کریمی می گوید: مطالعات مرمت این پل ها به اتمام رسیده و به زودی شاهد مشارکت سازمان منطقه آزاد ارس و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این امر خواهیم بود.
قایم مقام مدیرعامل منطقه آزاد ارس در مرکز خداآفرین نیز از اختصاص اعتبار شش میلیارد ریالی این سازمان برای بازسازی این پل ها و اعتباری ویژه برای احداث پارک رهگذر در این مکان خبر داد.
جعفر ملکی می گوید: این پل های تاریخی در داخل محدوده منفصل ۳ منطقه آزاد ارس با کاربری گردشگری قرار گرفته و ظرفیتی برای توسعه روزافزون توریسم این منطقه به شمار می روند.
فرماندار شهرستان خداآفرین نیز می گوید: پل های سالم و شکسته خداآفرین بخشی ازهویت تاریخی این شهرستان به شمار می روند و مرمت آنها جزو سند توسعه این شهرستان مرزی به شمار می رود.
به گفته امین امینیان، محوطه این آثار ملی پس از ساماندهی توسط سازمان منطقه آزاد ارس، بهترین مکان برای احداث موزه باستان شناسی خداآفرین است.
وی می گوید: موزه باستانی شناسی، پارک رهگذر و مناظر بکر طبیعی حاشیه رود ارس، محوطه این پل های تاریخی را به مرکز مهم گردشگری در شهرستان خداآفرین تبدیل می کند.
شهرستان تاریخی خداآفرین با ۳۵ هزار نفر جمعیت در ۲۲۰ کیلومتری تبریز، مرکز آذربایجان شرقی قرار دارد.
این شهرستان مرزی روزانه محل تردد اتباع آذری ما بین جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان می باشد.
منبع:ایرنا
