نگاهی به وضعیت شیعیان در جمهوری آذربایجان
نگاهی به وضعیت شیعیان در جمهوری آذربایجان

به گزارش اویاقلیق،جمهوری آذربایجان یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق در مورخه ۲۶ مهر ماه سال ۱۳۷۰ بصورت رسمی استقلال خویش را اعلام داشت . بر اساس آمارهای منتشر شده ۹۷ درصد مردم جمهوری آذربایجان را مسلمانان تشکیل می دهند که ۸۳ درصد از مسلمانان شیعه و ۱۴ درصد نیز سنی مذهب هستند. […]

۰۰۱-به گزارش اویاقلیق،جمهوری آذربایجان یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق در مورخه ۲۶ مهر ماه سال ۱۳۷۰ بصورت رسمی استقلال خویش را اعلام داشت . بر اساس آمارهای منتشر شده ۹۷ درصد مردم جمهوری آذربایجان را مسلمانان تشکیل می دهند که ۸۳ درصد از مسلمانان شیعه و ۱۴ درصد نیز سنی مذهب هستند.

جمهوری آذربایجان بعد از جدا شدن از ایران و الحاق به روسیه تزاری و سپس قرار گرفتن در ترکیب اتحاد جماهیر شوروی با سیاست ریشه کنی مذهب روبرو گشت . روس ها برای از بین بردن هویت دینی مسلمانان جمهوری آذربایجان محدودیت های شدید دینی اعمال کردند و نتیجتا خلاء دینی در این کشور شکل گرفت . دولتهای جمهوری آذربایجان بعد از استقلال هم با اشاعه جدایی دین از سیاست ، خلاء دینی مردم آذربایجان را تشدید کردند که باعث گردید تا جوانان این کشور نتوانند بدلیل سیاست های ضد دینی دولت به درک بهتری از اسلام و تشیع برسند.

بعد از استقلال دولتهای مستقر در باکو بدلیل ترس از شیعیان آذری ، فضا را برای تبلیغ سایر ادیان و مذاهب بویژه وهابیت و نورچی گری فراهم ساختند تا خطری از بابت شیعیان بویژه از ناحیه شکل گیری اسلام سیاسی شیعی در جمهوری آذربایجان متوجه آنها نشود، چراکه می پنداشتند شیعیان آذربایجان حامی قدرتمندی مثل جمهوری اسلامی ایران دارد و ایران شیعیان را بر علیه حاکمیت باکو در راستای ایجاد یک کشور شیعی تهییج می کند.

همزمان با رشد ادیان و مذاهب غیر شیعی در آذربایجان بدلیل سیاست های سکولارگرایانه و غرب گرایانه دولتهای آذربایجان نوعی از تشیع در آذربایجان تقویت شده است که تسلیم در برابر ظلم و ستم و سکوت در برابر سیاست های ضد دینی حاکمیت برآمده از آن است. اکنون حزب اسلام آذربایجان که نماینده شیعیان متدین آذری و مخالف با سیاست های ضد دینی حکومت است، با فشار حاکمیت روبرو گشته است . دولت فعالیت های حزب اسلام را محدود و هر سال تظاهرات این حزب در روز قدس در مقابل سفارت رژیم صهیونیستی در باکو را بشدت سرکوب می کند.

ایران بعنوان یک کشور شیعه و همسایه جمهوری آذربایجان به جزء سالهای اوایل استقلال آذربایجان نفوذ دینی و فرهنگی در آذربایجان نداشته است و این عرصه را به کشورهای دیگر از جمله ترکیه واگذار نموده است. ترکیه به دانشگاهها و مراکز فرهنگی جمهوری آذربایجان ورود و عقاید فتح الله گولن رهبر جماعت گولن، یعنی اسلام منهای سیاست را تبلیغ نمود. از سوی دیگر برخی از کشورهای عربی نظیر عربستان سعودی و کویت با مجوز دولت باکو به اسم کمک های خیرخواهانه اقدام به تاسیس مساجد در آذربایجان جهت تقویت وهابیت نمودند که هم اکنون بر اساس آمارها نزدیک به پنجاه هزار وهابی در آذربایجان وجود دارد.

چیزی که بایستی بدان توجه جدی داشت عدم حضور فرهنگی و معنوی ایران در آذربایجان است. ایران می توانست ایدئولوژی و گفتمان خویش را به آذربایجان صادر نماید ولی صرفا به حضور در عرصه های تجاری در آذربایجان بسنده کرده است. درست است که برای حضور دینی و فرهنگی ایران در آذربایجان موانع جدی وجود دارد ولی ایران می تواند از ظرفیت های موجود برای صدور ایدئولوژی و گفتمان خویش به آذربایجان استفاده نماید. علاوه بر سفر روحانیون و مراجع تقلید کشورمان به آذربایجان در جهت تبلیغ اسلام راستین و تشیع علوی، نمی توان از ظرفیت تبلیغات دینی و فرهنگی بر روی اتباع آذری که روزانه به استانهای مرزی ایران سفر می کنند نیز غافل شد.

والسلام

علی حیدری منور – کارشناس علوم سیاسی