ایران ائتکیلی(تاثیرگذار) اؤلکه و اسکی(قدمت) اویقارلیغی(تمدن) اولاراق گئچمیشدن بؤلگه سل(منطقه ای) و دنیا اویونجولارا چکیجی(جذاب) اولموشدور . گئچن ادعالارا تانیق (شاهد) اولان سؤمورگه (استعمارگر) باتی(غرب) دولت لر رنسانس دان سونرا خلیج فارسا گیریش ائتدیلر . هلندیلر پرتقالیلر و انگلیسلیلر و اونلاردان سونرا آمریکالیلار او اؤلکه لریدیلر کی یاساسیز (نامشروع) حالدا و یالنیزجا ساواش آراچ لاریله (ابزار نظامی) ایرانا یاخلاشیق (پیرامون) بؤلگه لرده واریدیلر و ایرانین ایچ (داخلی) ایشلرینه گیریشیم ائدیردیلر.
ایرانین اسلامی شانلی دئوریمی( انقلاب) اولاییله و آمریکانین تالانلاما (چپاول) الی ایران دان اوزولمه سیله بو ایکی اولکه نین ایلیشکی(روابط) لری یئنی فازا گیریش ائتدی و بو آنلالمدادیر کی(یعنی) اسلامی دئوریم اولاییله محمدرضا شاه اولوملو (مثبت) دنگه (موازنه) یؤنتجی(سیاست) ایرانین یئنی یؤنتجی یانی دوغو(شرق)دا یوخ باتی دا یوخ یؤنتجیله دغیشیلدی و او تاریخدن یانی ۵۸ اینجی ایلدن بئله آمریکانین ایران دولت و ملت ایله دوشمانچیلیغی آیدینجا باشلادی.
آمریکا قورولتایی (کنگره) اسلامی ایرانا قارشی ایلک تحریملی قطعنامه وئردی و بئله لیکله کی بو گؤنه قدر اونلار تحریملی قطعنامه آمریکا و باتی دولت آداملاریندان ایرانین دولت و ملتینه قارشی وئریلیبدیر، اؤنملی نوکته بودورکی بو دوشمانچیلیقلار نیه گؤره دیر و ایکی آمریکا و ایران دولت لری باریشیق حالدا نمنیه تانیق اولاجاییق؟
بو یادداشتی یازارین باخیشینا گؤره باتی و اؤزللیکله(مخصوصا) آمریکانین ایرانیله سورونو (مشکل) اوچ اؤنملی کونو (مساله،عنوان)دادیر کی آنلاشیم(توافق) ویا آنلاشماماق بو کونو دوغانیندا(ماهیت) و اوندان گله ن دوشمانلیغا ائتگیسی(تاثیر) یوخدور.

آ ) ایرانین اولوسال (ملی) و اولوسلار آراسی(بین المللی) گوجونو آرتیرماق: ائینی حالدا آمریکالیلارا عن اؤنملی کونو دنیانین هر بؤلگه سینده هر بیر اؤلکه نین گوجلنمه سینین قاباغین آلماسیدیر. اؤجوره کی آقای برژینسکی اؤز ” اوچوروم (سقوط) دان سونرا” کیتابین دا آچیکلاییر(توضیح دادن)کی آمریکا بیر آرادا، روسیه، چین، ایران، فرانسه، برزیل، هند و… کیمی اؤلکه لرین گوجلرینین کنترل و دنگه لمه سینه چالیشیر، بونا گؤره کی یؤنتج سؤزلوکونده(قاموس،لغتنامه)، بیر طرفین گوجو آرتیراراق باشقا طرفین گوجو آزالماغیله برابردی.
بو اساس دا آمریکالیلار کی بیر دونیا هژمونی کیمی اؤز گوجلرینی برکیتمه(تثبیت) دالیسیجادیلارگوجلو ایرانی بؤلگه ده و دونیادابیر تئمل(اساسی) مانع اؤز استراتژیک آماجلارینین(هدف) قارشیسیندا بیلیرلر.
ایرانین نووه (هسته ای) برنامه لرینه قارشی اولماق ایرانین بو ساحه ده بؤلگه سل و دونیادا گوجلنمه سینین قاباغین آلماسیدیر، نیه کی اونلار بو اینانجیدادیلار(اعتقاد) کی ایلکده ایران گوجلنمه سیله باتی نین گوجونه یئر قالمیر و ایکینجی ایران گوجلنمه سیله بؤلگه ده گوج دنگه سینی(موازنه قدرت) آمریکا و باتی بیرلشیملرینین(متحدین) ضررینه دغیشیر. ایرانین قاباغین آلما استراتژی سی آمریکانین طرفیندن مختلف اؤرتوکلرده(پوشش) وئریلیپدیر. بوآرادا اؤنملی(مهم) نوکته بودور کی آمریکا دیش یؤنتجینین(سیاست خارجی) آغیرلیغین خاورمیانه دن چین دنیزینه دغیشمه سینین دالیسیجادیر تا چین اؤلکه سینین کنترلونا باشلایا. بونا گؤره آمریکا ایران دان داها چوخ آنلاشمایا گره کسینیمی وار.

ب) حکومت بیچیمی(نوع): دنیا حکومتلریندن باسقین(غالب) فورمو(شکل)، لیبرال دموکراسی ویا سوسیال دموکراسی، افلاطون و ارسطو، تئورولاریندان آلیناندی کی هر ایکی سی دموکراسینی، بیلمیینلرین یا آحماقلارین، توپلاما(جامعه) اولان حکومتینی بیلیرلر و اونا قارشی چیخیرلار. بئله کی بیلیریق حکومت فورمو آمریکادا و انگلیسده دموکراسی دغیل، الکترال اویلار (رای ها) آمریکادا و قوشاق سل(مشروطه) سیستم انگلیسده بو ادعایا تانیق دیر.
اسلامی دئوریم ایران دا اولاییله حضرت امام یئنی حکومت مدلی هامان “مردم سالاری دینی” قوردی(تاسیس کرد) و بیر حکومته اولو (متعالی) الگو اولاراق دونیایه وئریلدی . چوخ دوغرودور کی بو حکومت بیچیمیندن بؤلگه و دونیا اؤلکه لرله الگو گؤتورولسه استکبارین ماراقلارین(منافع) پوزان اولا بیلیر.
بئله لیکله آمریکا و باتی چالیشیرلار بو ملی دئوریمین قارشیسینا داش آتماغیله، اونون بؤلگه ده مسلمان اؤلکه لره الگو حکومت اولاراق دؤنوشونون قاباغین آلارلار. باتی نین اوزون سوره (مدت) آماجی ایراندا رژیمین دغیشمسیدیر کی موجود دورومدا (وضعیت،شرایط) اونو آیدین آششار دئماغا عاجزدیلر.آما باتی ایشلمه(عملکرد) لری دئوریمین ایلکدن بوگؤنه قدر بو کونویو دوغرویا آپاریر.

ج) اولان دورومو دغیشمه استراتژیسی: جمهوری اسلامی ایلک گؤرونوشدن بئله، ایندیکی اولوسلارآراسی سیستمی ، ایکینجی دنیا ساواشلارینین فاتح گوجلرینین یؤنتمنلیغینین (رهبری) زوردیین (ظالمانه) و باشقا باغیمسیز (مستقل) اؤلکه لرین ملی ماراقلاریله چئلیشگی(متضاد) بیلیر و موجود دورومو دغیشماق ایسته ییر، ائله دوروم کی دولت لر اوندا اؤزلرینه وتو حقی تکین امتیازلار قویورلار و بو دنیا باریشینا تئمل مانع دیر. چونکی چوخلو قطعنامه لر بو دولت لرله وتو اولوپ دور، ایران و چوخلو دنیا اؤلکه لرینین موجود دورومون دغیشمه استراتژیسینه قارشی، باتی و گئچن یوزایلین(قرن پیش) گوجلو دولت لری موجود دورومو قوروماق (حفظ) استراتژی سی وار ، ایران و باتی آراسیندا ایکی چئلیشکی استراتژی نین اولماغی اونلارین آراسیندا آیریلیق و بوشلوق سالیپدیر.جمهوری اسلامی ایران کی اؤزون مستضغف لره دایاق بیلیر، قولایجا(به راحتی) موجود دورمون دغیشمه استراتژی سین دغیشه بیلمه ز و او یؤنتیم(راهبرد) دوامی باتی و ایرانی ایکی آیری نوقطیه یئتیریر.
ایران دولت و ملی اوچلو(سه گانه) اؤیه لرینده(موارد): ۱- اؤز ملی ماراقلارینی قوروماغا گوجلنمه سی ۲- ” مردم سالاری دینی” ۳- موجود دورومو دغیشیم استراتژینی دغیشماق، هئچ دولتیله باریشیقی اولا بیلمز. بونا گؤره بیزیم سورونوموز باتی له دوغرودور و آنلاشما ویا آنلاشماماق ۵+۱ جوقاسیله(گروه) بو چاتیشمالارین(تعارض) دوغانین آرادان آپاراماز.
بونا گؤره گره ک ملی درین باخیشیلا (بصیرت) باتی و استکباریله ایلیشگیله ناق (ارتباط،مراوده) و بیلاق جرج بوشون کوسمه سی اوبامانین گولوشیله بیرلیقدا آمریکانین ماراقلارین قوروماقدادیر و باتی گورونوشونه(ظاهر) توولانمییاق.

olaraq
Olmuşdur
Tanıq
Sömürgə
Üzülmə
olumlu
Dəngə
Dəğişildi
qurultay
sorun
konu
ulusal
Uçurum
Nüvə
olmaq
Dış
oylar
ulu
Uzun sürə
durumda
Yönətmən
qorumaq

Olmağı

چئویرر / سعید آدیگوزل